Voorzitter intensive cares: we hebben dit nog nooit meegemaakt

Op het witte bord in de werkkamer van Diederik Gommers staan de scenario’s voor zijn intensive care gestift:

Fase 1: nu, 44 IC-bedden.

Fase 2: onvoorzien, plus 22 procent, 55 IC-bedden.

Fase 3: crisis, plus 100 procent.

„Daarvoor zijn we nu een verpleegafdeling van de cardiologie aan het verbouwen. Een ad-hoc-intensive care”, zegt hij.

Vandaag, donderdag, liggen er 28 patiënten op de corona-IC van het Erasmus MC in Rotterdam waar Gommers hoofd van is. In vierkante units, achter glas, liggen de patiënten, uit Rotterdam en Noord-Brabant, aan talloze machines en draden. Het is er rustig, zoals altijd op een IC. In de ene unit ligt een patiënt te slapen, in de andere zijn volledig bedekte verpleegkundigen met een patiënt bezig. Bezoek wordt amper toegelaten.

Gemiddeld zullen de patiënten hier drie weken liggen – de beademingsapparatuur houdt ze in leven. In het hele land, op 71 intensive cares, liggen deze dag 761 coronapatiënten. Het zijn er elke dag meer. Gommers is ook voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care.

U wilt dat de 1.150 Nederlandse IC-bedden vóór 1 april worden uitgebreid tot 1.600. Sommige ziekenhuizen zeggen al: ho ho, we hebben nu patiënten overgenomen uit Brabant maar we kunnen niet alle Brabantse problemen oplossen.

„Sommige ziekenhuizen stribbelen tegen. Ik begrijp dat wel. Ze zijn er om de inwoners van hun eigen regio te bedienen. En als ze patiënten uit andere regio’s gaan opnemen, dan kunnen hun eigen patiënten niet terecht. Maar ze zijn ook zo professioneel dat het tegenstribbelen in no time zal zijn opgelost. Als de nood aan de man is, moeten we het met zijn allen doen. We hebben dit als land nog nooit aan de hand gehad, hè.”

De piek aan IC-opnames wordt eind mei verwacht? Waarom dan pas?

„Er is een continue aanwas van coronapatiënten. De zieksten komen in het ziekenhuis, een kleine groep belandt op de IC. Eenmaal daar blijven ze lang: twee tot vier weken. Als er steeds mensen op de IC’s bijkomen – zoals dinsdag en woensdag honderd per dag – en er vertrekken er maar weinig, dan raakt het vol. Dit weekend zijn de eerste tien coronapatiënten ontslagen van de IC’s. Als je rekent, kom je uit op een piek eind mei.”

Heeft Nederland corona onderschat? Begin maart zeiden veel artsen: aan griep sterven ook veel ouderen. Nu liggen er 761 coronapatiënten op de IC.

„We zitten nog op de grafiek van het RIVM...”

Ja, de grafiek van een epidemie.

„Ik zag de beelden uit China en Italië en ik heb me weleens afgevraagd, waarom hebben we sommige dingen niet nét een week eerder gedaan? Maar blijkbaar zit dat in ons, als mens. We hebben dit nog nooit meegemaakt. Blijkbaar blijf je hopen. Ik weet het niet zo goed. We hebben met z’n allen zitten kijken.

„Er is ook niet een slimme ondernemer geweest die al weken geleden containers met mondkapjes en beademingsapparaten heeft gevuld. Blijkbaar dachten we dat we het wel aankonden.

„Die eerste uitbreidingsfase naar 1.600 IC-bedden kúnnen we ook aan, als we alle spullen bij elkaar vergaren. Maar een volgende fase – uitbreiden naar veel meer bedden – ja, dan gaat het harder dan we gedacht hadden.”

Lees meer over de druk op de zorg: ‘Alles kraakt nu in het ziekenhuis’

Heeft u genoeg beademingsmachines?

„Het ministerie heeft de machines overal vandaan opgehaald. Een paar van het leger, van privéklinieken, van diergeneeskundige praktijken. Ze worden verdeeld over de ziekenhuizen die ze op dat moment nodig hebben. Dat doet het leger. Verder heeft het ministerie van VWS nog allerlei orders uit staan in het buitenland.”

En genoeg personeel?

„We vragen nu dingen van ze die ze niet gewend zijn. Normaal zorgen ze op de IC voor één of twee patiënten, straks voor meer. Personeel van de operatiekamers komt hier om ons bij te staan en ook zij moeten dingen doen die ze niet gewend zijn. Er gaan ook relatief veel mensen dood. Het personeel wordt uit de comfortzone gehaald. Dat gaat spanning geven. We hebben geleerd uit Brabantse ziekenhuizen dat je nazorg moet geven aan personeel. Een psycholoog erbij halen.”

En genoeg mondkapjes om personeel te beschermen?

„Dat lijkt opgelost te zijn. Er komen weer vliegtuigen uit China. Er kwamen er woensdag 200.000 en er komen er vrijdag 700.000. Dat is net op tijd opgelost.”

Iemand stelde voor: twee patiënten aan één beademingsapparaat.

„We hopen dat dat echt niet nodig is. Maar we laten het voor de zekerheid onderzoeken door een hoogleraar/intensivist. Het is technisch mogelijk maar ingewikkeld. Maar stel dat je op de spoedeisende hulp staat, er komt een gezond iemand binnen en die zakt in. En je hebt alleen nog apparaten waar al een patiënt aan ligt. Dan is het fijn als je dat apparaat tóch even voor twee patiënten kunt gebruiken.”