Opeens zitten Italiaanse vrouwen opgesloten met hun mishandelaar

Cinzia Marroccoli maakt zich grote zorgen. Ze was gewend om twee keer per week even contact te zoeken met de mishandelde vrouwen die bij haar waren geweest. „Maar sinds twee weken nemen sommigen van hen niet meer op. En ik ben erg bang dat dit is omdat hun man, hun cipier, hen in de gaten houdt en dit niet toestaat.”

Twee weken geleden is in verband met het coronavirus in heel Italië een uitgaansverbod ingesteld. „Op basis van mijn ervaring weet ik dat hierdoor veel vrouwen in de problemen komen”, zegt Maroccoli in een telefoongesprek. „De mannen zijn thuis omdat ze niet mogen werken, je zit met elkaar tussen vier muren in een vaak klein appartement, en dan kan het fout gaan. Ik ben bang dat ik niet met die vrouwen kan bellen omdat ze niet kunnen opnemen.”

Marroccoli werkt als psycholoog in de Zuid-Italiaanse stad Potenza en is bestuurslid van een landelijke organisatie die vrouwen helpt die slachtoffer zijn geworden van geestelijk of fysiek geweld. Eerder deze week is bekend geworden dat de nationale hulplijn voor vrouwen sinds de strenge maatregelen tegen het coronavirus van kracht zijn geworden, de helft minder telefoontjes krijgt dan een jaar geleden.

Vrijwilligers

De hulplijn, nummer 1522, wordt vooral beheerd door vrijwilligers van de hulporganisatie Telefono Rosa. Voorzitter Gabriella Carnieri Moscatelli sloeg eerder deze week alarm. „De vrouwen slagen erin hulp te vragen wanneer hun cipiers er niet zijn. Wanneer hun gewelddadige man aan het werk is, wanneer ze naar buiten gaan, wanneer ze boodschappen gaan doen”, zei ze in de Italiaanse pers. „Nu zijn ze gevangenen, zonder ook maar een restje vrijheid. Het handjevol dat erin slaagt om toch contact te leggen, vertelt over grimmige situaties thuis, met fysiek en psychologisch geweld.”

„De daling van telefoontjes naar 1522 is een signaal dat we niet mogen negeren”, zegt psycholoog Marroccoli. Vrouwenorganisaties zeggen dat ook het aantal klachten wegens huiselijk geweld bij de politie sinds het uitbreken van de coronacrisis ongeveer is gehalveerd.

Huiselijk geweld is een hardnekkig probleem in Italië. In 2018 zijn volgens het onderzoeksinstituut Eurispes 119 vrouwen in een gezinsomgeving vermoord, een stijging van 6,3 procent vergeleken met het jaar daarvoor.

Opvangmogelijkheden

Begin deze week is een circulaire uitgegaan naar alle prefecten (de vertegenwoordigers van het ministerie van Binnenlandse Zaken) dat ze er zorg voor moeten dragen dat er extra opvangmogelijkheden komen, bijvoorbeeld in hotels, als in blijf-van-mijn-lijf huizen de coronaregels over quarantaine en afstand houden niet kunnen worden opgevolgd. Minister van Gezin Elena Bonetti zei dinsdag dat daarvoor één miljoen euro beschikbaar is gesteld, om te beginnen.

In Potenza speelt dat ook. Marroccoli vertelt dat ze een klein opvangcentrum hebben, met in normale omstandigheden plaats voor vijf vrouwen met hun kinderen. Nu is het met drie vrouwen, van wie één met kinderen, al vol.

„De vrouw met kinderen komt zo weinig mogelijk in de huiskamer en de keuken”, zegt Marroccoli. „Ze zit met haar kinderen vooral op haar kamer. Je kunt je indenken hoe moeilijk dat is. We weten niet wat er moet gebeuren als één van hen ziek wordt. We hebben dat de prefect gevraagd, maar geen antwoord gekregen.”

Begin deze week heeft een grote groep vrouwen in een open brief aan het kabinet gevraagd om nu extra aandacht te geven aan het bestaan van het noodnummer 1522 – lang niet alle vrouwen kennen dit, zo hebben hulpverleners ontdekt. Naar Spaans voorbeeld wordt er ook gepleit voor een soort noodsignaal dat vrouwen aan een apotheek kunnen geven, door te vragen naar ‘Masker 1522’.

„We willen de aandacht vestigen op de consequenties die de beperkingen om de noodtoestand door het coronavirus het hoofd te bieden, kunnen hebben in de context van gezinnen die zijn getekend door mishandeling en geweld”, schreef advocaat Andrea Catizone in een toelichting op de door meer dan vijfhonderd vrouwen ondertekende brief.

„Ik weet niet of dat idee van masker 1522 veel helpt”, zegt Marroccoli. „Als je zoiets in een apotheek kan zeggen, zijn er ook wel andere manieren om een alarmsignaal af te geven. Maar dat neemt niet weg dat het coronavirus voor een aantal vrouwen een extra gevaar met zich meebrengt. We moeten al het mogelijke doen om huiselijk geweld te voorkomen en slachtoffers daarvan te helpen”

Lees ook deze column van Lotfi El Hamidi over Covid-19 en vrouwenrechten