Onrust Belastingdienst over aanpak minister Hoekstra

De onrust bij de Belastingdienst vormt een risico voor de „stabiliteit van de stroom belastinginkomsten”, waarschuwt de ambtelijke top de eigen minister in een interne ‘zorgennota’. Bij die ambtelijke top heerst „onvrede” over hoe minister Wopke Hoekstra (Financiën, CDA) ingrijpt in hun organisatie, zo blijkt uit de nota, die is ingezien door NRC.

De nota is opgesteld door de ‘top 25’ van de Belastingdienst. Deze topambtenaren bespraken op 2 maart hun zorgen met de minister en de twee nieuwe staatssecretarissen .

De dienst loopt over van de problemen. De bekendste is de toeslagenaffaire. Jarenlang was het beleid om ouders die een foutje maakten bij het aanvragen van hun kinderopvangtoeslag genadeloos af te straffen. Velen kwamen in grote financiële en persoonlijke problemen.

Lees ook: Geen compensatie voor alle ouders in ‘toeslagenaffaire’

Het vastlopen van de Belastingdienst heeft ook gevolgen voor de aanpak van de coronacrisis. Het steunpakket van 15 miljard dat Hoekstra aankondigde wordt deels door de dienst uitgevoerd – inclusief fraudebestrijding.

De toeslagenaffaire leidde op 18 december tot het aftreden van staatssecretaris Menno Snel (D66). Hij werd tijdelijk opgevolgd door minister Hoekstra. Die splitste direct de dienst op en stuurde de directeur-generaal naar huis. Doordat zij deze maatregelen „uit de pers moesten vernemen” is volgens de topambtenaren hun geloofwaardigheid geschaad: „Wel verantwoordelijk, maar niet aan het stuur, wel onderwerp van gesprek en besluitvorming, maar geen deelnemer aan dat gesprek en niet betrokken bij de besluitvorming. Wel communiceren richting medewerkers, maar niet precies weten waarover.”

Het vertrouwen in de Belastingdienst

„De kinderopvangtoeslagaffaire heeft een niet te onderschatten afbreuk gedaan aan het vertrouwen in de Belastingdienst”, zo staat in de nota. Medewerkers merken dat belastingplichtigen meer vragen, eerder bezwaar maken en snel opperen bij de Nationale ombudsman een klacht in te indienen. „Met een verwijzing naar berichtgeving in de media en het politieke debat wordt het gezag van de dienst meer dan voorheen ter discussie gesteld of zelfs ondermijnd.” Sommige belastingadviseurs zouden door klanten „onder druk worden gezet de fiscale grenzen op te zoeken”. De inning loopt ook een „verhoogd risico” door „gelatenheid en afnemende arbeidsvreugde” bij medewerkers.

De maatregelen van Hoekstra hebben de twijfel, onzekerheid en onveiligheid van medewerkers vergroot, meldt de nota. Hoekstra riep ouders, klokkenluiders en advocaten op mogelijk strafbaar handelen van medewerkers aan hem door te spelen. Ook besloot hij ‘personeelsraadspersonen’ aan te stellen waar medewerkers misstanden kunnen melden. De zorgennota: „Het beeld bestaat dat collega’s anoniem over elkaar kunnen klikken zonder dat sprake zal zijn van een goed ingeregeld hoor en wederhoor.”

In een reactie schrijft een voorlichter dat de nota een „intern stuk zonder formele status” is omdat is „geconstateerd dat het inhoudelijk te kort kwam”. Wel „begrijpen de bewindspersonen dat er zorgen leven onder de medewerkers en gaan ze daar graag over in gesprek”.