Coronababyboom of coronascheidingen: lastige tijden voor de liefde

Op social media wordt er volop gespeculeerd. Hebben we over negen maanden een babyboom – de ‘coronials’ - of juist meer scheidingen?

„Geen van beide zou me verbazen. Het kan echt alle kanten opgaan,” zegt seksuoloog en psycholoog Eveline Stallaart aan de telefoon. Ze is thuis met haar man en kinderen, want in haar praktijkruimte komt ze voorlopig niet – ze doet alle consulten via Skype. „Iedereen moet wennen aan deze nieuwe realiteit en dat maakt emoties los. Hoogoplopende gevoelens kunnen van alles in beweging zetten.”

Dat blijkt, zo leert de geschiedenis ons. Vlak na de Tweede Wereldoorlog zorgde de euforie van de bevrijding voor de bekende geboortegolf. Maar er zijn nog meer rampen of crises geweest met opvallende uitkomsten. Wetenschappers van onder andere het Amerikaanse Pennsylvania State University onderzochten welke impact orkaan Hugo in 1989 had op liefdesrelaties. Uit die studie bleek dat een jaar later het aantal scheidingen significant was toegenomen, evenals het aantal bruiloften en geboortes. En volgens cijfers van het CBS kan een economische crisis leiden tot spanningen binnen het huwelijk, met meer scheidingen tot gevolg – al kunnen financiële problemen het ook moeilijker maken om te scheiden, vanwege de kosten.

„De angst voor iets onbekends is heel besmettelijk, misschien nog wel besmettelijker dan een virus”, zegt Jan Geurtz, leraar Tibetaans boeddhisme en auteur van onder andere de bestseller Verslaafd aan liefde. Hij zit thuis en is druk bezig met het verzetten van zijn cursussen. „Als je eenmaal in die massale angstpsychose zit, wat nu wereldwijd gebeurt, ga je alles door die bril zien”, zegt hij. Dat heeft volgens hem invloed op hoe mensen zich tot elkaar verhouden en dat kan relaties op de spits drijven.

Zorgen over het nieuws

Ook Steven (31) merkt dat. Hij is werkzaam als manager in een IT-bedrijf en wil vanwege privacyredenen niet met zijn achternaam in NRC. Op dit moment werkt hij thuis en past hij zoveel mogelijk op de kinderen terwijl zijn vrouw parttime aan het werk is, vooralsnog buitenshuis. „Ze is heel gevoelig voor nieuws”, zegt hij. „Ze wéét dat het beter is om niet alles te lezen, omdat ze zich dan nog meer zorgen gaat maken. Maar wat doet ze? De hele dag het nieuws afstruinen.” Steven ergert zich aan dat gedrag, maar door alle spanningen heeft hij een korter lontje dan normaal, geeft hij toe. Dat leidt tot irritaties aan beide kanten.

Volgens Stallaart zullen veel stellen de komende tijd met dit soort frustraties te maken krijgen. „Het is een bekend gegeven dat je elkaar pas echt leert kennen tijdens een vakantie. Je brengt samen veel tijd door en zit dicht op elkaar.” De coronacrisis zorgt voor een vergelijkbare situatie, maar dan gedwongen en extreem beladen, zegt ze. „Dat kan het slechtste in een mens naar boven halen.”

Ze voorziet snelkookpansituaties waarin kleine relationele problemen worden uitvergroot. Ook de karakterverschillen tussen partners kunnen een grotere rol gaan spelen. Als de een van nature nerveus is en de ander juist nuchter, kan dat onder deze omstandigheden tot onbegrip en ruzie leiden. Het Landelijk Netwerk Veilig Thuis zegt zelfs een stroom aan nieuwe geweldsincidenten te vrezen, en vragen daarvoor aandacht aan zorgprofessionals, de samenleving en zorgbestuurders.

Teamwork verbindt

Maar dreiging van buitenaf kan ook verbroederen. Zo worden mensen hechter en komt hun liefde meer tot uiting, zegt Geurtz. Dat herkent Steven. „Een paar jaar geleden maakten we een wandeltocht door de Karpaten in Roemenië en raakten we tegen zonsondergang verdwaald. Eerst was er paniek, maar vervolgens bleek dat we ontzettend goed konden samenwerken. Dankzij teamwork wisten we de weg terug te vinden.”

Houden Steven en zijn vrouw zich eigenlijk aan de voorschriften om zo veel mogelijk fysieke afstand te bewaren? „Wel met de buitenwereld, maar zolang we geen van tweeën symptomen hebben, slapen we in hetzelfde bed.”

Toch wil dat niet zeggen dat het romantische leven van mensen een oppepper krijgt. „We zijn op dit moment niet licht en luchtig in ons hoofd, waardoor we minder snel aan seks denken,” zegt Stallaart. „Dat de kinderen nu de hele thuis zijn, helpt daarbij ook niet. Anderzijds is seks juist een goede manier om even afstand te nemen van alles wat nu speelt.”

Wetenschapper Todd Kashdan, verbonden aan George Mason University in de VS, concludeerde na onderzoek dat seks aanzienlijk bijdraagt aan ons algeheel geluksgevoel – vooral de dag ná seksuele actie. Seksueel contact zou een communicatiemiddel zijn dat sociale inclusie uitdrukt tussen partners, wat zorgt voor een gevoel van verbondheid. Dat verbetert de emotionele gezondheid en maakt ons op deze manier weerbaar in crisistijden.

Het singlebestaan

Maar wat als je alleenstaand bent? Ja, dat is lastig in deze tijd, beaamt Melvin van den Kieboom (28) uit Capelle aan den IJssel. Hij is werkzaam als zelfstandig kok en heeft een druk sociaal leven. Sinds vijf jaar is hij single, en hoewel hij niet actief op zoek is naar een vaste vriend, begint het singlebestaan nu toch wel te knagen. „Ik heb normaal gesproken altijd mensen om me heen,” zegt hij. „Maar nu ik hele dagen alleen thuiszit, zet me dat toch aan het denken over mijn liefdesleven. Je mist iemand.” Vooral ’s avonds vindt hij het confronterend. Hij mist de huiselijke gezelligheid van samen koken, tv kijken, slapen en alles kunnen delen.

Ook Myrna Westdorp (32) uit Rotterdam mist dat. Ze werkt in de logistiek en ze is sinds vier jaar single. „Ik ben blij dat de coronacrisis niet vorig jaar gebeurde, want dan was ik gek geworden,” zegt ze. Destijds zat ze in een moeilijke periode, omdat ze heel graag het complete plaatje van een gezin wilde, wat maar niet lukte. „Steeds meer vriendinnen gingen trouwen en kregen kinderen, terwijl ik gevoelsmatig in mijn eentje achterbleef.” Maar nu richt ze zich vooral op de positieve kanten van haar leven. „Niks is zaligmakend, een relatie is geen garantie voor geluk. Al mis ik natuurlijk wel die geruststellende arm om mijn schouder, zeker tijdens deze spannende periode.”

Westdorp is blij met het gezelschap van haar twee katten. „Ze liggen constant bij me op schoot, wat echt heel fijn is. Want hoewel ik veel bel met familie en vrienden, mis ik het verschrikkelijk om aangeraakt te worden. Soms zo erg dat het pijn doet,” zegt ze.

Huidhonger

Waarom willen we dat eigenlijk zo graag, aangeraakt worden? „We worden allemaal geboren met een zekere mate van huidhonger,” legt Stallaart uit. Dat is de biologische behoefte aan lichamelijk contact. Uit een onderzoek van het Touch Research Institute aan de University of Miami bleek dat kinderen die minder lichamelijke affectie kregen, vaker verbaal agressief gedrag vertoonden in hun puberteit dan kinderen die wél liefdevol waren aangeraakt.

Een studie van de University College London toonde aan dat langzame, zachte strelingen gevoelens van sociale uitsluiting verminderen – en dat laatste is een van de pijnlijkste gevoelens die een mens kan ervaren.

Diantha Voskuijl (22) zit in vrijwillige quarantaine op haar kamer in Amsterdam. Ze werkt in de jeugdzorg en ze is sinds december single. De afgelopen maanden heeft ze met veel verschillende mensen gedatet. Maar nu ligt haar liefdesleven stil. „Ik onderga de komende periode als een moment van berusting,” zegt ze. Ze onderhoudt haar sociale contacten via Facetime en WhatsApp. Ook maakt ze nog steeds gebruik van de datingapp OKCupid, waarop je kunt aangeven of je wel of niet fysiek wilt afspreken.

Vrijwel alle datingapps houden rekening met de coronacrisis. Zo heeft Tinder de ‘Passport’-feature, waarmee je in contact kunt komen met mensen over de hele wereld, tot eind april gratis gemaakt. Ze hopen daarmee de verbinding tussen mensen te stimuleren. „Wanneer alles onder controle is, pak ik mijn dateleven wel weer op,” zegt Voskuijl. „Als dan blijkt dat sommige contacten niet bestand waren tegen zo’n sabbatical, is dat maar zo.”