Snel wat extra servers, om de online drukte te verwerken

Lege treinen en snelwegen, topdrukte op het web. Nu veel werknemers door het coronavirus gedwongen vanuit huis werken en leerlingen thuisonderwijs krijgen, wordt de stabiliteit van de Nederlandse data-infrastructuur extra op de proef gesteld.

Alle onderdelen van het web moeten meer verkeer verwerken, van het wifi-netwerk thuis tot een techreus als Facebook die het aantal gesprekken via WhatsApp en Messenger ziet verdubbelen. Facebook-chef Mark Zuckerberg noemde dat woensdag in een persgesprek „uitdagend”.

Het Nederlandse netwerk kan die piek probleemloos aan, zeggen providers en datacentra. Toch raakten enkele diensten de afgelopen dagen overbelast: ze moeten ‘opschalen’: extra servers plaatsen in het datacenter voor meer capaciteit.

Educatief platform Squla wordt deze week overspoeld: het aantal downloads (normaal 2.500) steeg tot 37.000 per dag. 180.000 kinderen en 25.000 volwassenen logden tegelijk in, drie keer zoveel als normaal, laat Squla weten. Het aantal servers is uitgebreid van 70 naar 200, maar de topdrukte om 9 uur ’s ochtends blijft lastig te verwerken.

Bij schoolsysteem Magister was de bereikbaarheid af en toe beperkt door te grote belangstelling. Schoolwapps, een website voor communicatie tussen scholen en ouders, kampte zondag kort met problemen omdat leraren van 700 scholen in allerijl moesten overleggen over de schoolsluiting.

Ook softwaregigant Microsoft moest maatregelen nemen om kantoorpakket Office365 probleemloos te laten werken. Omdat wereldwijd bedrijven opeens intensiever gebruik maakten van samenwerkingssoftware Teams, steeg het aantal storingsmeldingen. De softwaremaker heeft tijdelijk enkele „niet-essentiële” onderdelen van Office teruggeschroefd, zoals de beeldkwaliteit van videogesprekken.

Weekenddrukte

Voor de achterliggende infrastructuur ontstaat geen probleem. Grote Europese internetknooppunten, waar de grootste aanbieders dataverkeer uitwisselen, tonen een groei van meer dan 10 procent. De Amsterdamse AMS-IX en de DE-CIX in Frankfurt verbraken hun records, maar hebben geen moeite de pieken te verwerken.

Nederlandse providers zien ook een toename. Een doordeweekse dag is voor provider VodafoneZiggo nu „net zo druk als in het weekend”. De piek in het netwerkverkeer zit normaal gesproken op zaterdagavond, als veel mensen tegelijk naar televisie kijken (streaming video). De bandbreedte die nodig is voor videobellen trekt amper een spoor in het netwerk, aldus een woordvoerder van VodafoneZiggo.

KPN spreekt van een „sterke stijging” van het gebruik en ziet dataverkeer verschuiven van kantoor naar thuis. KPN beperkt onderhoud tot het hoogst noodzakelijke. VodafoneZiggo stelt netwerkonderhoud overdag uit, om de thuiswerkers niet te storen.

Helpdesk

Andere datacentra en IT-dienstverleners kunnen specifiekere groeicijfers delen. Interconnect, dat datacentra in Eindhoven en Den Bosch beheert en onder meer een knooppunt voor VodafoneZiggo verzorgt, zag de afgelopen dagen 15 procent groei ten opzichte van het normale dataverkeer. Dat was een week eerder 5 tot 10 procent groei, zegt woordvoerder Maartje van Alem.

Bij ICT-bedrijf Systemec heeft de helpdesk het extra druk met gebruikers met opstartproblemen. Daarnaast is het gebruik van internettelefonie met 50 tot 70 procent gegroeid en het aantal gebruikers van een virtueel kantoor met 15 procent toegenomen.

Bij ICT-dienstverlener Bit.nl is de stijging beperkt; op de ene plek groeit het dataverkeer, maar andere onderdelen van het netwerk worden juist minder belast. Bit.nl ziet groei bij internettelefonie, videoverkeer en samenwerksoftware als Slack, Microsoft Teams, Zoom en Skype, zegt Larissa Wiedeman van Bit.nl. „Zulke sterk gecentraliseerde diensten maken de samenleving ook kwetsbaar. Dat merk je als er bij zo’n dienst iets misgaat, kijk maar naar Microsoft Teams.”

Voor bedrijven die al grotendeels met cloudsoftware werken, verandert niet zoveel. Programma’s draaien op afstand in een datacenter, de laptops worden vanaf een ander adres opgestart. „Hooguit wat aanloopproblemen van mensen die hun laptop op de juiste manier moeten installeren”, zegt Tim Timmerman van Previder uit Hengelo, dat 50.000 werkplekken beheert van verschillende bedrijven. Het aantal thuiswerkers bij zijn klanten is afgelopen week met minstens 50 procent gestegen, aldus Timmerman.

Maarten van Montfoort, van ICT-dienstverlener Solimas, schat dat van de 25.000 werkplekken die zijn bedrijf beheert, 80 procent vanuit huis wordt benaderd.

NordVPN, een grote aanbieder van beveiligde verbindingen om in te loggen op het bedrijfsnetwerk, verwerkte de afgelopen veertien dagen 165 procent meer dataverkeer – tot 32 gigabit per seconde – met name vanuit de VS, VK en Duitsland.

Online gaming

Het is niet alleen werk vanuit huis dat meer van de netwerken vraagt. Online gaming doet dat ook. Bij I3D.net, een grote hostingprovider die wereldwijd het rekenwerk verricht voor veel computergames, is de vraag naar bandbreedte explosief gestegen. Stijn Koster van I3D.net: „Zelfs games die jaren geleden werden uitgebracht, breken nu records. In februari hadden we een bandbreedte van 2,5 terabit per seconde nodig, in april is dat vermoedelijk gegroeid tot 4 terabit.”

Uitbreiden gaat wel wat trager dan normaal, zegt Koster. Een tekort aan hardware om glasvezelkabels te verbinden dreigt. De levertijden lopen op omdat Chinese elektronicafabrieken wegens het coronavirus een tijdlang geen netwerkapparatuur produceren. „Onze inkoper heeft net op tijd de hele voorraad 100 gigabit optische switches kunnen opkopen bij onze leverancier, zodat we de komende drie maanden voldoende hebben om te bouwen.”

Update 19/20 maart: reacties Netflix en Youtube toegevoegd.