Het bereiken van de door premier Rutte gewenste groepsimmuniteit kan jaren duren

Premier Mark Rutte wil streven naar het bevorderen van groepsimmuniteit om kwetsbare personen in de samenleving duurzaam te beschermen tegen ernstige ziekte door het Covid-19-virus. In de Nederlandse aanpak zal dat geleidelijk gaan. De Britse regering van Boris Johnson is van plan minder ingrijpende maatregelen te nemen tegen het nieuwe coronavirus, en zegt er vertrouwen in te hebben dat groepsimmuniteit de kwetsbare personen in de samenleving zal beschermen.

Waar hebben zij het over? Kudde-immuniteit, oftewel groepsbescherming, wil zeggen dat er zoveel mensen met weerstand tegen een infectie in de samenleving zijn dat zwakkere personen een fors lager risico lopen deze infectie te krijgen.

Isolatiemaatregelen

Hoeveel mensen in de samenleving immuun moeten zijn om die bescherming te bereiken, is afhankelijk van het soort infectie en de omstandigheden waaronder deze circuleert. Als het gaat om een zeer besmettelijke ziekteverwekker, moeten procentueel meer mensen in de maatschappij er immuun voor zijn om ook de kwetsbare groepen te beschermen. Als door isolatiemaatregelen de overdracht kan worden verminderd, zijn er minder mensen met weerstand nodig.

In het geval van het nieuwe coronavirus is het nog de vraag hoe snel er in een land groepsbescherming kan worden bereikt. Omdat de infectie zeer besmettelijk is en op dit moment nog niemand er weerstand tegen heeft, zullen er heel veel mensen eerst geïnfecteerd moeten raken en hun eigen weerstand tegen het virus moeten opbouwen, voordat er een grote mate van groepsbescherming ontstaat.

Vuistregel

Premier Johnson heeft zondag een ondergrens van 60 procent genoemd voor het bereiken van een goede groepsimmuniteit. Maar dat betekent dat 36 miljoen Britten de infectie zullen moeten doormaken, waarbij er een paar miljoen mensen ernstig ziek zullen worden door het virus. De vraag is of de ziekenhuizen die grote toestroom van patiënten wel aankunnen. Als het zorgsysteem verstopt raakt, zal er een groter percentage aan Covid-19 overlijden dan de 1 tot 2 procent die nu als vuistregel geldt.

Bovendien is het bereiken van groepsimmuniteit door het op zijn beloop laten van de epidemie waarschijnlijk niet een kwestie van maanden, maar eerder van jaren. In de eerste weken van de epidemie in de Chinese miljoenenstad Wuhan, toen er nog geen maatregelen van kracht waren, besmette iedere patiënt gemiddeld vijf anderen. Na het invoeren van de lockdown zakte dat snel, en werd de epidemie tot staan gebracht.

In heel China is het aantal bevestigde besmettingen tot iets meer dan 80.000 beperkt gebleven.

Het punt is dat isolatiemaatregelen (zelfs beperkte als social distancing en een verbod op handen schudden) de snelheid van infectie zullen vertragen, waardoor het langer gaat duren voor er een substantiële groepsimmuniteit wordt bereikt. Er is een model gemaakt door Britse deskundigen van het Imperial College in Londen waarin verschillende scenario’s worden uitgewerkt. Alleen gaan zij uit van een reproductiegetal van 2,2, wat voor dit virus erg optimistisch lijkt. Zoals gezegd was het in Wuhan voor de maatregelen meer dan 5. Met dit tempo kan het snel catastrofaal worden voor de gezondheidszorg, terwijl op de hele Britse bevolking van zestig miljoen het ook bij die snelheid nog wel even duurt voordat de 60 procent is bereikt.

Bijvangst

Premier Rutte kondigde aan dat het kabinet de situatie per dag zal bekijken en dan per dag passende maatregelen zal nemen. Het Nederlandse beleid heeft niet als primair doel groepsimmuniteit te bereiken, maar de golf van infecties zo veel mogelijk uit te smeren over de tijd, zodat niet iedereen tegelijk ziek wordt. Als ‘bijvangst’ ontstaat dan groepsimmuniteit. De Nederlandse aanpak lijkt op ‘pompend remmen’, zodat het aantal ic-patiënten niet uit de hand loopt, maar tegelijk wel zo veel mogelijk immuniteit kan worden opgebouwd die een buffer tegen het virus vormt. Als er later mogelijk een vaccin bijkomt, kan dat daarmee verder versterkt worden.

Overigens is het bij dit nieuwe coronavirus wel de vraag hoelang de immuniteit van mensen die infectie hebben doorgemaakt in stand blijft. Van andere, milde coronavirussen die verkoudheid veroorzaken is bekend dat mensen na ongeveer een jaar toch weer vatbaar zijn voor de infectie.