Een app om corona te mijden

Handen wassen, in je elleboog hoesten en thuis blijven als je ziek bent. Het zijn oude maar vertrouwde technieken die de beste verdediging vormen tegen het oprukkende coronavirus, veroorzaker van de ernstige luchtweginfectie Covid-19. In Zuid-Korea, waar het virus hard toesloeg, gaan ze een stap verder. Daar waarschuwen apps als je een locatie nadert waar iemand was die besmet is met het coronavirus. Het idee is dat je zo potentiële risicoplekken mijdt. Apps als ‘Corona 100m’ en ‘Corona Map’ slaan alarm zodra je op honderd meter afstand bent van de plek waar een geïnfecteerde patiënt was.

De data waarop de apps zich baseren, zo meldt de International Business Times, worden verstrekt door de Zuid-Koreaanse overheid. Het zijn opvallend persoonlijke gegevens: de waarschuwing bevat de datum waarop de patiënt in kwestie besmet is, de nationaliteit, geslacht en leeftijd. De locatiegeschiedenis van de patiënt wordt gebruikt om live updates te geven van risicoplekken.

Corona is in China en Zuid-Korea het excuus om de datasurveillance verder op te voeren

Datawetenschappers buigen zich over de vraag hoe de epidemie van het coronavirus zich ontwikkelt. Maar voorspellen van virusverloop is een vak apart, merkte Google al. Google Flu Trends was een algoritme dat tot een paar jaar geleden griepuitbraken inschatte door grieperige zoekopdrachten te tellen (zoals ‘droge hoest’ of ‘keelpijn’). Dat werkte niet erg nauwkeurig. Ook sociale media zijn geen betrouwbare voorspeller van de verspreiding van ziektes, tenzij je ze combineert met locatiedata. Want nu iedereen een telefoon met gps-tracker op zak heeft, kun je achterhalen waar iemand op welk moment was, en wie er in de buurt was.

Bij de digitale datastrategie die de Europese Unie onlangs verspreidde, werden de mogelijkheden van zo’n systeem al genoemd in een rapport van een expertgroep. „Sommige gedragsgegevens, zoals mobiele-telefoondata, gps-locaties en sociale-mediaberichten zijn cruciaal om bevolkingsbewegingen en verspreiding van ziektes te begrijpen.”

Het probleem is dat zulke data grotendeels in handen zijn van private bedrijven – de tech- en telecomsector. Als we die gegevens, met instemming van de betrokken burgers, kunnen hergebruiken in tijden van nood, is het makkelijker om een uitbraak in kaart te brengen.

De GGD voert nu tijdrovende contactonderzoeken uit, om na te gaan met welke personen een coronapatiënt in contact was. Je kunt sneller en waarschijnlijk adequater verbanden leggen als je iemands locatiegeschiedenis kunt inzien.

Dankzij corona wordt het nut van een Europees datacodicil, zoals vorige week besproken, in één klap duidelijk. Zou je, om verspreiding van een virus tegen te gaan, tijdelijk je locatiedata delen – mits geanonimiseerd? Het is een maatregel die verder gaat dan handen wassen of een zakdoek gebruiken, toch zou je met je data levens kunnen redden.

Je kunt ook te ver gaan: Al Jazeera bericht dat sommige Chinese werknemers een gedetailleerd ‘reisrapport’ van hun telecomprovider aan hun baas moeten overleggen – als bewijs dat ze lang genoeg in quarantaine waren om weer te mogen werken. Zo is corona het excuus om de datasurveillance in China nog verder op te voeren.