FVD en Buitenhof naar de rechter: 'Dit is een kansloze zaak'

Maakt fractievoorzitter Thierry Baudet (FVD) veel kans op rectificatie door het politieke praatprogramma Buitenhof? De vraag is relevant nu Baudet maandagavond de VPRO, de voor het programma verantwoordelijke omroep, gedagvaard heeft in kort geding. De politiek leider zei eerder dat hij verkeerd is geparafraseerd door presentator Natalie Righton. De VPRO houdt vol dat dit niet het geval is.

Lees ook: Baudet sprak niet over ras, maar zo klonk het wel

In de Tweede Kamer sprak Baudet zich vorige week dinsdag uit tegen de Europese meerjarenbegroting: „De Europese Unie is een staat in wording. Al dat geld gaat naar de wording van die staat. Dus [...] naar het opzetten van veerdiensten om immigranten vanuit Afrika over te zetten naar Europa om de nationale identiteit te verzwakken zodat er geen nationale staten meer zullen zijn.”

Deze uitspraken leidden tot kritiek van Kamerleden van andere fracties. Baudet werd onder meer verweten extreem-rechts gedachtengoed te verspreiden. In Buitenhof kwam presentator Righton hier zondag op terug. Ze zei tegen het uit de FVD getreden Eerste Kamerlid Henk Otten (Groep Otten): „Uw voormalige partijgenoot Thierry Baudet [...] baarde nogal opzien [...] door te zeggen dat hij denkt dat de EU een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen voor Afrikaanse immigranten.”

Aantasting goede eer

Nee, dat is niet precies wat Baudet zei, antwoorden diverse juristen desgevraagd. De politicus had immers niet gesproken over het „blanke Europese ras”. Hij zou een rechtszaak kunnen aanspannen wegens aantasting van de goede eer en naam door een onrechtmatige persuiting. Maar, zo zegt media-advocaat Otto Volgenant van Boekx Advocaten: „Dit is een kansloze zaak. Je mag mensen geen woorden in de mond leggen, maar dit was parafraseren, niet letterlijk, en dat was voor iedereen duidelijk.”

Volgens Wouter Hins, emeritus hoogleraar metajuridica te Leiden is de speelruimte voor journalisten hierin zeer ruim. „De stelregel is dat journalisten zelf bepalen wat vorm en inhoud van hun product is. En volgens het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is daarbij een zekere mate van overdrijving en provocatie geoorloofd.”

Volgens Egbert Dommering, emeritus hoogleraar informatierecht te Amsterdam, heeft een kort geding alleen kans van slagen als Buitenhof de politicus „evident verkeerd” had geciteerd en dit bovendien „te kwader trouw” zou hebben gedaan. Van beide is volgens hem geen sprake.

De context, zo zeggen de juristen, is van groot belang. De journalist mag in de parafrasering het hele gedachtengoed van Baudet meenemen. Volgens Dommering is het niet alleen van belang wat Baudet eerder heeft gezegd, maar ook hoe de andere Kamerleden dinsdag op zijn uitspraken reageerden: „Hoe is het opgevat en begrepen? Dat is belangrijker dan of het letterlijk zo is gezegd.”

Verder is Baudet politicus. En politici moeten, volgens de jurisprudentie, meer kunnen verdragen dan andere burgers. Of zoals Wouter Hins zegt: „Hij moet zich een grotere inbreuk op zijn eer en goede naam laten welgevallen dan de doorsnee burger.” Het zou misschien anders zijn als het om een persoonlijke kwestie ging. „Maar dit is onderwerp van maatschappelijk debat.”

Dommering: „In het openbare debat zijn er ruime marges, daar moet hij als politicus mee leven.” Wat daarbij ook speelt, zeggen diverse juristen, is dat Baudet zelf ook provoceert, en daarom steviger mag worden aangepakt. Ze verwijzen als voorbeeld naar zijn tweet, deze maand, waarin hij ten onrechte „Marokkanen” beschuldigde van het lastigvallen van zijn „dierbare vriendinnen”.

Ook belangrijk: Baudet heeft vele andere manieren om zich te verweren, bijvoorbeeld via de pers en zijn eigen kanalen op Twitter en Facebook. Otto Volgenant: „Baudet heeft als geen ander toegang tot de media om zijn kant van het verhaal te laten horen. Dus de rechter zal zich zeer terughoudend opstellen. En hij zal zich afvragen: wat is eigenlijk de schade?”

Opmerkelijk, zei Volgenant eerder, dat Baudet onlangs nog verkondigde dat rechters zich verre moeten houden van de politiek: „Dit lijkt me typisch zo’n politieke zaak. Het zou hypocriet zijn als Baudet hier een rechtszaak over aanspant.”