Leven in een afgesloten Italiaans dorp: ‘Eerder verdrietig dan in paniek’

„Ik maak me geen zorgen, ook niet wanneer we wat langer afgesloten blijven van de rest van het land. We zijn lombardi: wij mensen uit Lombardije laten niet zo snel het hoofd hangen. Koppig, zo je wilt. We hebben wel erger meegemaakt.”

Zo beschrijft don Gabriele Bernardelli, pastoor in Castiglione d'Adda, de sfeer onder zijn zesduizend parochianen in het hart van de ‘rode zone’. Dit is het gebied in de Noord-Italiaanse regio Lombardije dat van de buitenwereld is afgesloten om te proberen de besmettingen met het coronavirus te beperken. Zelf is hij „sereen, innerlijk rustig. Wij zijn allemaal in Gods hand”. En dat geldt volgens hem voor heel het gebied.

Sara Gambarini, journalist voor een lokale krant, woont iets verderop in de rode zone, in Casalpusterlengo, bijna vijftienduizend inwoners. Zij zegt: „Het is hier een kleine gemeenschap, we zijn allemaal familie of vrienden van elkaar, we bezoeken dezelfde plaatsen. Een paar vrienden van mij zijn getest en hebben de uitslag nog niet binnen. Dat maakt je toch onrustig. Zelf ben in niet in aanraking geweest met mensen die positief zijn getest, en vrienden die al de uitslag hebben gehad, waren allemaal negatief. Maar hierbij moet ik steeds weer zeggen ‘op dit moment’. We weten niet wat er nog kan gebeuren.”

Goede afspraken

Van paniek is absoluut geen sprake, onderstrepen beiden in een telefoongesprek. Er zijn „goede afspraken” gemaakt over de aanvoer van levensmiddelen, vertelt de 58-jarige pastoor, geestelijk herder van zo’n zesduizend mensen. En, zegt hij, de meeste mensen hebben wel begrepen dat het virus alleen echt gevaarlijk is voor wie al een erg zwakke gezondheid heeft.

Maar leeftijd kan ook een rol spelen – tijdens het gesprek met Gambarini komt het nieuws over een vijfde dode, een man van 88. Even later wordt ook een zesde sterfgeval gemeld door Italiaanse media. Daarom vindt ze dat haar bejaarde moeder, bij wie ze woont, zich goed aan de voorschriften moet houden en vooral zo weinig mogelijk de straat op moet.

„We zijn hier eerder verdrietig dan in paniek”, zegt Gambarini. De paniek, zegt ze, heerst eerder bij mensen buiten de rode zone. Zoals bij haar vriendin in Bergamo, ruim tachtig kilometer noordelijker, die vertelde dat in haar supermarkt de schappen met mineraalwater, pasta en andere levensmiddelen leeg zijn. Ook uit andere steden in Lombardije, inclusief Milaan, komen dergelijke berichten.

Lees ook: Waar is de patiënt nul van Italië?

Het leven in Casalpusterlengo en Castiglione d'Adda ligt stil. De banken, bars, de meeste winkels en het postkantoor zijn dicht. De supermarkt is wel open, maar je mag daar alleen binnen met een mondmasker voor, en in kleine groepjes tegelijk. Er rijden veel minder auto’s, dus de gebruikelijke parkeerproblemen zijn er niet. Veel mensen hebben het advies opgevolgd om binnen te blijven en fysiek contact met anderen zo veel mogelijk te vermijden.

„Ze hebben ons aangeraden om twee meter afstand te houden als we met anderen praten”, zegt Bernardelli. „Absoluut geen omhelzingen en geen kussen”, vertelt Gambarini – die zegt dat ze het erg moeilijk vindt dat ze nu zeker twee weken haar vriend niet kan zien. Die woont net tien kilometer verder, maar wel buiten de rode zone.

Zenuwen en bravoure

Hoe haar lotgenoten in Casalpusterlengo reageren? Gambarini vertelt dat er twee uitersten zijn: sommigen zijn erg zenuwachtig, anderen lopen met enige bravoure over straat om te laten zien dat ze zich niet echt zorgen maken. „En alle mensen met een winkel, zoals de kapper, de schoonheidsspecialiste, de modezaak, hopen dat het niet te lang duurt”, want die zien hun omzet kelderen.

Iedereen in Casalpusterlengo en Castiglione d'Adda kent wel iemand, al dan niet via via, die positief is getest. De mensen die niet of nauwelijks ziek zijn, blijven thuis in quarantaine. „Waarschijnlijk met heel veel paracetamol”, zegt Gambarini, „maar ik ken het medische protocol niet.” Wie echt ziek is, wordt beveiligd overgebracht naar speciale afdelingen in ziekenhuizen van Lodi of Cremona. In het ziekenhuis van Codogno, dat als een belangrijk verspreidingspunt wordt beschouwd, wordt niemand meer opgenomen.

„Een van de moeilijkste dingen is dat er niets te doen is”, zegt Gambarini. Mensen blijven via sociale media met elkaar in contact, maar samen iets gaan doen is even niet zo populair. Ook de kerkgang is stilgelegd. De pastoor draagt nog wel iedere dag de mis op. In zijn eentje, zonder gelovigen.

Correctie 24-2: In een eerdere versie van dit stuk was sprake van de journalist Sara Bambarini. Dat is verbeterd naar Gambarini. Pastoor Bernardelli komt vaak in Casalpusterlengo, maar woont en werkt in Castiglione d'Adda.

Lees ook: De maatregelen tegen Covid-19 in Noord-Italië