:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertien1.jpg|//images.nrc.nl/pQYYY-CVn4_Frm9XBNaABnOIxSY=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertien1.jpg)
Eva, Sasha and Alosha. Shachunia, 1993. De foto werd gepubliceerd in A Hundred Summers, A Hundred Winters, het fotoboek dat Van Manen in 1994 uitbracht met foto’s van haar reizen naar Rusland, net na de val van de Muur. Ze wilde het leven van de gewone Rus laten zien: hoe hij leeft, eet en slaapt. Foto Bertien van Manen
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertien00001.jpg|//images.nrc.nl/KpDnpZrcO6I_d2EY7rdkhT3jJnY=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertien00001.jpg)
Kazan, Vlada, 1992. Uit de serie: A Hundred Summers, A Hundred Winters. Vlada is de dochter van de Russische fotograaf Ljalja Kuznetsova, een van de eerste contacten van Van Manen in Rusland. Foto Bertien van Manen
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertien6.jpg|//images.nrc.nl/zEzr_RpJ3O6j-XyFtjiR7Y0GjjA=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertien6.jpg)
Novokoeznetsk, Siberië, 1991, uit de serie A Hundred Summers, A Hundred Winters. Van Manen: „Ik reisde in Rusland in een tijd dat je 7 dollar betaalde voor een vlucht van duizenden kilometers van Moskou naar Novokoeznetsk, dan zakte je door je stoel of viel er regen door het dak.” Foto Bertien van Manen
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertien5.jpg|//images.nrc.nl/97mGDuBxuWp8-HNbL7zAFOdFbT4=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertien5.jpg)
Heilige Bron, Rostov aan de Don, Rusland, 1993, uit de serie: A Hundred Summers, A Hundred Winters. Van Manen leerde de Russische taal en kreeg zo makkelijker toegang tot het leven van de Russen. Foto Bertien van Manen
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertien2.jpg|//images.nrc.nl/vfL2hkHrnzmbZAMVe_mn1m_ttds=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertien2.jpg)
Tao in de slaapzaal van de Fudan University, Shanghai, 1998. De foto is onderdeel van East Wind West Wind (2002), het boek met foto’s van Van Manens China-reizen. Ian Buruma schreef in het voorwoord: „Ze moet enorm veel tact hebben, om dit land van ommuurde steden, ommuurde paleizen, ommuurde tuinen en ommuurde families binnen te dringen.” Foto Bertien van Manen
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertienvanmanen2.jpg|//images.nrc.nl/hEFGbz7Fp5kn_GdYH5PCQxzHjQQ=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertienvanmanen2.jpg)
Weifang reist met de bus, Suzhou, Jiangsu, China, 1998. Uit: East Wind West Wind, het boek dat Van Manen maakte met foto’s van de meer dan vijftien reizen die ze tussen 1997 en 2000 naar China maakte. „Je spreekt de taal niet, de cultuur is echt anders. Ik vond het moeilijker tot ze door te dringen.” Foto Bertien van Manen
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertien7.jpg|//images.nrc.nl/ZA_RZktJBw8yqILv1ijwKg1U4HM=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertien7.jpg)
Helen en Camy, Cumberland, Kentucky, 1987. Uit de serie: Appalachen, 1985-2013. Als dochter van een mijningenieur was Van Manen geïnteresseerd in mijngebieden – zo kwam ze in de jaren tachtig terecht bij vrouwen die in de mijnen in de Amerikaanse Appalachen werkten. Ze zou er blijven terugkomen en bevriend raken met een aantal van hen. Foto Bertien van Manen
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertienvanmanen1.jpg|//images.nrc.nl/2HWXxqMBDeRfSGftvYmq857d9HI=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertienvanmanen1.jpg)
Willemijn en Nicolien, 1970-1980. Uit het boek Easter and Oak Trees (2013), met tijdens vakanties gemaakte foto’s van haar gezin en familie in de jaren zeventig. Van Manen heeft een dochter (Willemijn), een zoon (Joris) en was veertig jaar getrouwd met advocaat Willem van Manen (1934-2008). Foto Bertien van Manen
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertien11.jpg|//images.nrc.nl/AkEVd6uHFSV2dwt-SP7TVGT9I68=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2020/02/2002inbbertien11.jpg)
Our Lady on the Wayside Church Clifden, uit de serie i, 2013-2015. Nadat haar man in 2008 was overleden – ze waren veertig jaar getrouwd – reisde Bertien van Manen een aantal keren naar Ierland. „Al die prachtige katholieke symbolen en rituelen, daar ben ik mee opgevoed. Het biedt troost. Natuurlijk hou je jezelf voor de gek, maar dat mag.” Foto Bertien van Manen