Mijn nieuws Podcasts Digitale krant
Terug naar de krant Lijst

Ljalja, Odessa (1993), uit de serie Let’s Sit Down Before We Go, 1991-2009. Van Manen maakte de foto al in 1993 maar selecteerde 'm niet voor haar boek A Hundred Summers, A Hundred Winters, een jaar later. Het was fotograaf Stephen Gill die hem ontdekte in haar archief toen ze bezig was met het boek Let's Sit Down Before We Go. "Je hebt iets in je hoofd, en zo moet het dan zijn. En dan mis je dingen."

Foto Bertien van Manen

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Intiem, dichtbij, altijd met respect

Vanaf dit weekend zijn in Stedelijk Museum Amsterdam ruim tweehonderd beelden te zien die documentairefotograaf Bertien van Manen (78) maakte in haar ruim veertigjarige carrière. Van vrouwelijke gastarbeiders in Nederland eind jaren zeventig, van vakanties met haar gezin, maar vooral van haar vele reizen; naar Rusland, Oost-Europa, China, de Appalachen, Ierland. Altijd ging ze alleen op pad, overnachtte in een busje of bij mensen thuis – op de bank als het niet anders kon. Met een automatische kleinbeeldcamera, zodat iedereen vergat waarom ze er eigenlijk was, maakte ze intieme beelden in hun keuken, hun woonkamer, hun slaapkamer. Intiem, dichtbij, en altijd met respect.

Eva, Sasha and Alosha. Shachunia, 1993. De foto werd gepubliceerd in A Hundred Summers, A Hundred Winters, het fotoboek dat Van Manen in 1994 uitbracht met foto’s van haar reizen naar Rusland, net na de val van de Muur. Ze wilde het leven van de gewone Rus laten zien: hoe hij leeft, eet en slaapt. Foto Bertien van Manen

Kazan, Vlada, 1992. Uit de serie: A Hundred Summers, A Hundred Winters. Vlada is de dochter van de Russische fotograaf Ljalja Kuznetsova, een van de eerste contacten van Van Manen in Rusland. Foto Bertien van Manen

Novokoeznetsk, Siberië, 1991, uit de serie A Hundred Summers, A Hundred Winters. Van Manen: „Ik reisde in Rusland in een tijd dat je 7 dollar betaalde voor een vlucht van duizenden kilometers van Moskou naar Novokoeznetsk, dan zakte je door je stoel of viel er regen door het dak.” Foto Bertien van Manen

Heilige Bron, Rostov aan de Don, Rusland, 1993, uit de serie: A Hundred Summers, A Hundred Winters. Van Manen leerde de Russische taal en kreeg zo makkelijker toegang tot het leven van de Russen. Foto Bertien van Manen

Tao in de slaapzaal van de Fudan University, Shanghai, 1998. De foto is onderdeel van East Wind West Wind (2002), het boek met foto’s van Van Manens China-reizen. Ian Buruma schreef in het voorwoord: „Ze moet enorm veel tact hebben, om dit land van ommuurde steden, ommuurde paleizen, ommuurde tuinen en ommuurde families binnen te dringen.” Foto Bertien van Manen

Weifang reist met de bus, Suzhou, Jiangsu, China, 1998. Uit: East Wind West Wind, het boek dat Van Manen maakte met foto’s van de meer dan vijftien reizen die ze tussen 1997 en 2000 naar China maakte. „Je spreekt de taal niet, de cultuur is echt anders. Ik vond het moeilijker tot ze door te dringen.” Foto Bertien van Manen

Helen en Camy, Cumberland, Kentucky, 1987. Uit de serie: Appalachen, 1985-2013. Als dochter van een mijningenieur was Van Manen geïnteresseerd in mijngebieden – zo kwam ze in de jaren tachtig terecht bij vrouwen die in de mijnen in de Amerikaanse Appalachen werkten. Ze zou er blijven terugkomen en bevriend raken met een aantal van hen. Foto Bertien van Manen

Willemijn en Nicolien, 1970-1980. Uit het boek Easter and Oak Trees (2013), met tijdens vakanties gemaakte foto’s van haar gezin en familie in de jaren zeventig. Van Manen heeft een dochter (Willemijn), een zoon (Joris) en was veertig jaar getrouwd met advocaat Willem van Manen (1934-2008). Foto Bertien van Manen

Our Lady on the Wayside Church Clifden, uit de serie i, 2013-2015. Nadat haar man in 2008 was overleden – ze waren veertig jaar getrouwd – reisde Bertien van Manen een aantal keren naar Ierland. „Al die prachtige katholieke symbolen en rituelen, daar ben ik mee opgevoed. Het biedt troost. Natuurlijk hou je jezelf voor de gek, maar dat mag.” Foto Bertien van Manen

Mail de redactie
Toevoegen aan
+ verzameling

Lees ook deze artikelen