Wonen in Almere is hip nu Amsterdam en Utrecht te duur zijn

In de verte ligt Amsterdam. „Daar zie je IJburg”, zegt Astrid Spruit vanaf het strand. „Mooi toch?” Ze gaat over enkele maanden met man en dochter wonen in een nieuwe wijk in Almere, Duin, die als voorbeeld kan dienen van hoe Nederland graag wil wonen: op korte afstand van grootstedelijke voorzieningen én gezegend met rust, ruimte en natuur, liefst in een eigen huis met tuin.

Astrid Spruit (38): „We hebben vijf jaar in een vrijstaand huis in Diemen gewoond. Toen de informatie over deze wijk kwam, zei ik tegen m’n man: ik wil er niet eens naar kijken. Maar nadat ik me erin had verdiept, was ik verliefd. Op het gebied. We lopen van ons twee-onder-een-kaphuis zo het bos in en het strand op. Ik hou van de natuur. Ik geef bewustwordingstrainingen en wandel veel met mensen in de natuur. Eén en één is twee.”

Sommige delen van Almere zijn ineens weer hip. Werd de stad decennia gezien als het ‘afvoerputje’ van ontevreden Amsterdammers, inmiddels stromen nieuwe inwoners toe, wordt er weer fors gebouwd en ligt er, sinds dinsdag, een oud plan dat door CDA en D66 nieuw leven is ingeblazen: de bouw 25.000 woningen aan de westrand van Almere met de aanleg van een snelle verbinding met de hoofdstad over het IJ, een brug of een tunnel. Het oude plan werd niet uitgevoerd door de economische crisis. De verdubbeling van het aantal woningen, de zogenoemde ‘schaalsprong’ van Almere tussen 2010 en 2030, kwam niet van de grond.

Lees ook: In Overgooi is niets op loopafstand

Dat gaat nu misschien toch gebeuren. Het tekort aan woningen in Nederland is met 3,2 procent „historisch groot”, schreef minister Van Veldhoven (Wonen, D66) deze week aan de Kamer. „Voor 2030 moet er op elke zeven tot acht huizen in Nederland één huis bijkomen, in de grote steden zelfs één op elke vijf woningen.” De wijk Pampus zou een deel van deze woningnood kunnen lenigen, ondersteund door „hoogwaardig openbaar vervoer” boven of onder het IJmeer, te betalen uit het nationaal groeifonds. „Dat is aantrekkelijk voor forenzen die willen wonen op een zeer korte afstand van hun werklocatie in de Metropoolregio Amsterdam”, schrijven de landelijk fractievoorzitters Jetten (D66) en Heerma (CDA) in een gezamenlijke notitie. Betere verbindingen zijn geen overbodige luxe, zou je zeggen, aangezien Nederlanders steeds verder van hun werk zijn gaan wonen; van gemiddeld ruim veertien kilometer in 1995 tot twintig kilometer in 2016, berekende deze week het Planbureau voor de Leefomgeving.

Een speels aangelegde wijk

Duin is bijna klaar. ‘Leven aan het strand’, is de slogan. De wijk is speels aangelegd, met nieuw aangelegde duinen en schelpenpaadjes, met terrassen achter de verschillende soorten huizen en gemeenschappelijke tuinen met water, zonder schuttingen. Toegegeven, lang niet alles is er perfect. „Het waait altijd”, klaagt een vrouw die haar hondje uitlaat en al enkele jaren in het eerst aangelegde gedeelte van Duin woont. „En je moet voor elke boodschap de fiets of de auto pakken.” Ze verlangt nog wel eens terug naar de tijd dat ze in het centrum van Bussum woonde. „Daar was alles om de hoek.” Ook is er weinig horeca, laat staan een bruine kroeg. Maar een wijk als Duin staat wel model voor wat beleidsmakers en woonstrategen voor ogen staat als ze over de toekomst van Nederland denken.

De grote steden, Amsterdam voorop, zijn voor jonge gezinnen te duur aan het worden, en te druk. Er zijn in de grote steden onvoldoende woningen beschikbaar die de Nederlanders het liefste lijken te willen: een rijtjeshuis met tuin. Er zal in een veel omvangrijker gebied flink gebouwd moeten worden, stelde onlangs een denktank DenkWerk in een visie op de ruimtelijke ordening van Nederland in 2050: geen peperdure appartementen in compacte steden maar eengezinswoningen in nieuw aan te wijzen groeikernen en groeisteden, aan de rand van steden in de Randstad, in het Groene Hart, maar ook in Brabant en wellicht in het oosten. Onder regie van het Rijk.

Nu al is te zien hoe het aanbod van woningen aan het verschuiven is; op een ranglijst van beste gemeenten, eerder deze maand gepubliceerd door vastgoedadviseur JLL, staan Amsterdam en Utrecht weliswaar zoals gebruikelijk nog steeds bovenaan, vanwege de economische kracht, het hoge aantal voorzieningen en het goede investeringsklimaat, maar steden als Delft, Amersfoort, Zwolle, Almere en Hoofddorp worden steeds populairder; de steden liggen binnen of niet ver van de Randstad, terwijl je daar óók nog betaalbaar kunt wonen.

„Amsterdam komt wat woningbouw betreft slecht uit ons onderzoek. De bereikbaarheid is niet groot; er is een tekort van woningen en er worden onvoldoende bouwvergunningen afgegeven; en de bestaande woningen zijn erg duur”, zeggen onderzoekers Michiel Boonen en Floor Beeren van JLL. Daar steken de kleinere steden als Almere gunstig bij af. „Ik was laatst in Duin en daar werd ik erg enthousiast van”, zegt Boonen. Mensen willen in Almere wonen, constateert hij, liever dan in bijvoorbeeld Lelystad. „Waarom zou je naar Lelystad gaan als je op kortere afstand van Amsterdam ook in Almere kunt gaan wonen?”

Een kwartier van Amsterdam

In de wijk Duin rijden bouwvakkers en verhuiswagens af en aan. Het huis van webdesigner Angela Kooij en digitaal product designer Pim Spoor is bijna klaar. In mei verwachten ze hun eerste kind. Angela (31) woonde al langer in Almere en Pim (30) woonde in Amsterdam tot hij anderhalf jaar geleden bij Angela introk. „Ik heb jarenlang met twee vrienden voor zeshonderd euro per persoon gewoond op een kleine kamer.” Angela: „Voor een paar honderd euro meer per maand hebben we hier een heel koophuis.” Amsterdam is bijna even goed bereikbaar als het andere deel van Almere. Politici praten al sinds jaar en dag over de aanleg van een brug of tunnel onder het IJ naar Amsterdam maar, zeggen ze: „Met de trein of met de auto ben je in een kwartier in Amsterdam.”

Tevreden zijn ze vooral over de opzet van de wijk. „Kindvriendelijk. Veel water. We zijn hier één met de natuur”, zegt Angela Kooij. De buren zijn „open”, zegt Pim Spoor. „We zijn nu al goed bevriend geraakt met onze buren.” Ontevreden zijn ze alleen over het gebrek aan voorzieningen, zoals winkels, horeca en sportverenigingen. Angela: „We hopen heel erg dat dat nog komt, daarmee valt of staat het succes van Almere Duin, denken we.”

Pim verbaast zich over het gebrek aan ruimtelijke planning in de regio. „Ik heb in Amsterdam vijf jaar in de omgeving van de Zuidas gewoond. Elk jaar kwamen daar gebouwen bij. Allemaal op een kluitje, allemaal de hoogte in. Voetbalclubs moeten verdwijnen, groenvoorzieningen ook.” Terwijl in Almere ruimte genoeg is. Angela: „Hier kun je drie keer een Zuidas bouwen.” Pim: „Elke dag staan er files op weg naar de Zuidas. Bedrijven willen kennelijk per se in Amsterdam zitten. Maar echt nodig is dat niet. Waarom stimuleert het Rijk bedrijven niet om de Zuidas te mijden?”