De drag-scene, tussen de optredens door

Waar de een het gevoel had dat de dragqueen eindelijk mainstream is, haalt de ander opgelucht adem dat de typische, klassieke dragqueen plaatsmaakt voor meer diversiteit. RuPaul, bekend van het tv-programma RuPauls Drag Race, maakte de dragscene in de afgelopen jaren zichtbaar én populair. Maar hij is erg uitgesproken over wat drag volgens hem zou moeten zijn: een cisgender man (dan komt je genderidentiteit overeen met je geboortegeslacht) die zichzelf hyper-feminien maakt, als een „grote fuck you naar een door mannen gedomineerde wereld”.
 
Die definitie heeft ervoor gezorgd dat een groep zich buitengesloten voelt. Want in de definitie van RuPaul kunnen vrouwen niet aan drag doen, net zomin als transgenders, en kan alleen een man zich vrouwelijk maken. Vrouwen en transgenders kiezen nu hun eigen richting, zo veranderen en verbreden ze gaandeweg de grenzen van drag.
 
Gender is daarbij voor sommigen een minder belangrijke rol gaan spelen. Het doel is voor hen niet meer per se om een uitvergrote versie van de tegengestelde gender uit te beelden. Fotografe Desiré van den Berg (28), die taalwetenschappen en Chinees studeerde, zag de verandering ongeveer voor haar ogen gebeuren. Ze fotografeerde tijdens haar studie als bijbaantje in het Amsterdamse nachtleven. Daar zag ze regelmatig drag-performances en bezoekers in drag. Ze werkt nu niet meer als clubfotograaf, maar fotografeert nog wel, en de scene lonkt nog steeds.

Zo was ze afgelopen mei in Paradiso om foto’s te maken van Superball, het grootste drag-bal van Europa. Daar ontmoette ze de non-binaire drag-performers Diëgo (22) en Brian (25). Brian is tijdens optredens ChelseaBoy, die qua look doet denken aan een superheld die lak heeft aan de gebruikelijke gendernormen. Diëgo is DarcValac, van wie de look amfibie-achtig is, en post-apocalyptisch. Denk aan schubben, witte ooglenzen en duistere kleding.
 
Na Superball ging ze met DarcValac en twee vrienden een frietje halen bij de snackbar aan de overkant. „Ze waren hun patatjes aan het bestellen, maar het personeel moest er niks van hebben, er werd echt naar gedaan”, zegt Van den Berg. Ze fotografeerde de situatie en daaruit ontstond het idee om Diëgo en Brian te gaan volgen. Het resulteerde in de fotoserie New Gen Drag. Geen verslag van hun optredens, maar van de momenten ertussen, de momenten waarop ze het kwetsbaarst zijn. Op de foto’s, waaronder die in de snackbar, is te zien hoe ze zich klaarmaken. Ze poetsen hun tanden, scheren elkaar, veilig thuis, sigaretten rokend. Maar daarna moeten ze de straat op, de tram in, tussen de mensen die hun kunstvorm niet begrijpen.
 
De fotoserie kreeg op 1 februari de Zilveren Camera in de categorie Kunst, Cultuur en Entertainment. „Het heeft heel veel raakvlakken met de discussies die we voeren”, zegt Van den Berg. „Over gendernormen, non-binair zijn, genderneutrale voornaamwoorden.” Ze is blij dat de serie aandacht krijgt. „De kunstvorm verdient het zichtbaar te worden voor mensen die er geen weet van hebben”, zegt ze. Zoals een familielid dat aan haar vroeg wanneer ze nou „normale mannen” ging fotograferen. „Dat motiveert me juist nog meer.”