Verminkte monumentale sculpturen

‘FUCK YOUR MORALS’, ‘FUCK THE DICTATOR’ en ‘I AM MY OWN PROPHET’ staat er in kapitale letters in de grote keramieken borstbeelden gekerfd. Kunstenaar Anne Wenzel ‘leende’ de teksten van Femen, de oorspronkelijk Oekraïense vrouwenbeweging die sinds 2008 met dit soort teksten op het lijf, topless demonstreert tegen seksisme en andere vormen van onderdrukking. De demonstranten trekken de aandacht met hun borsten, volgens critici reduceren ze zichzelf daarmee tot lustobject.

Kunstenaar Anne Wenzel (Duitsland, 1972) gebruikt de teksten nu op haar serie Under Construction, een reeks klassieke borstbeelden van vrouwen, de ze verminkt, beschadigt en inkerft met deze leuzen. Wenzel houdt wel van een knokpartijtje, haar grillige, monumentale sculpturen van keramiek zijn duister en vaak met opzet in verval. Een half jaar geleden nam Wenzel deel aan een boksmatch met museumdirecteur Deirdre Carasso van Stedelijk Museum Schiedam, een wedstrijd die ze won.

Lees ook: Anne Wenzel wint bokspartij van directeur Stedelijk Museum Schiedam

Strijdplaats

De entreeruimte in Museum Het Valkhof in Nijmegen, waar de beelden uit Under Construction nu te zien zijn, doet ook denken aan een strijdplaats. Op de muren zijn verfbommen geploft, een aantal sokkels is omgevallen. De borstbeelden van keramiek zijn flink gehavend, maar behouden hun klassieke schoonheid en statuur. De afgebeelde vrouwen zijn tegelijkertijd slachtoffer en verzetsheld.

Eerder ging Wenzel in een vergelijkbare serie tekeer op borstbeelden van oude mannen, politici en bankiers. De machthebbers dus. Dat heeft iets eendimensionaals: de despoten moeten stuk. De nieuwe serie is spannender, omdat de destructie niet noodzakelijk van buitenaf hoeft te zijn gekomen. Je zou deze serie kunnen zien als een klassieke portrettengalerie, die door activisten is beschadigd om het heersende klassieke schoonheidsideaal omver te werpen, maar interessanter wordt het wanneer je aanneemt dat de vrouwen deze leuzen zelf hebben aangebracht (net als Femen). Dan benadrukken ze de paradox van iedere activist: wanneer je je uitspreekt val je automatisch deels samen met die boodschap. Je wordt deels mens, en deels protestbord.

Deze tegenstelling tussen kracht en kwetsbaarheid valt in de beeldden prachtig samen. Het felgekleurde glazuur glimt verleidelijk, de kloven van de letters ogen als diepe etterende vleeswonden en stoten af. De vaardigheid waarmee de beelden gemaakt zijn is groot. De grote beelden staan daarbij niet op de sierlijke sokkels (die zijn omver gestoten), maar op wiebelige kleine krukjes. Het maakt de beelden nog kwetsbaarder. Helemaal als er kinderen langsrennen, haastig onderweg naar de interactieve Middeleeuwententoonstelling verderop in het museum. Dat de expositie plaatsvindt op de trap van het museum vergroot het gevoel van transitie en revolutie. Maar het oogt ook – misschien bewust – een beetje rommelig. Deze expositie had een volwaardige ruimte verdiend.