Een sluimerend intern juridisch conflict over de veroordeling van Roger Stone, de even flamboyante als omstreden oud-adviseur van de Amerikaanse president Donald Trump, is dinsdag openlijk geëscaleerd.
Vier openbaar aanklagers in het proces stapten op nadat het ministerie van Justitie in Washington ingreep bij de zaak door een aanzienlijk lagere straf te bepleiten dan zij hadden geëist – een zeer uitzonderlijke interventie die volgens critici duidt op mogelijke inmenging in de rechtsgang onder druk van Trump.
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2017/12/data23131076-23c91f.jpg)
De opzienbarende stap van de vier aanklagers kwam enkele uren nadat het ministerie van Justitie verklaarde dat het de strafeis voor Stone te hoog vond. Maandag werd zeven tot negen jaar gevangenisstraf geëist tegen de 67-jarige Stone. De voormalige communicatie-adviseur van de Trump-campagne werd in november door een jury schuldig bevonden aan belemmering van een onderzoek door het Congres naar vermeende banden tussen de campagne en Rusland. Ook is hij schuldig bevonden aan liegen tegen het Congres en intimidatie van een getuige.
‘Gerechtelijke dwaling’
Het opmerkelijke besluit van het ministerie om het advies van de eigen aanklagers te herroepen, nadat dit al was ingediend bij de rechtbank, volgde op kritiek van Trump. Op Twitter noemde hij de geëiste straf „heel verschrikkelijk en oneerlijk”. Trump sprak van „een gerechtelijke dwaling” die hij niet zou kunnen „laten passeren”. Hij zei erbij dat hij zich niet persoonlijk met de zaak heeft bemoeid.
Niettemin dienden juristen van het ministerie dinsdag een nieuw advies in bij de rechtbank, zonder specifieke aanbeveling voor een straf. Ze schreven dat het aanvankelijke advies buitensporig was en „niet op een accurate wijze de positie van het ministerie van Justitie weerspiegelt van wat een redelijke straf zou zijn”. Volgens een woordvoerder van het ministerie is de draai niet gemaakt op aandringen van Trump.
Critici geloven dat niet. Volgens de Democratische Afgevaardigde Adam Schiff, voorzitter van de Inlichtingencommissie van het Huis van Afgevaardigden, zou een interventie van de president om een besluit van aanklagers terug te draaien neerkomen op machtsmisbruik. David Laufman, een voormalige functionaris van het ministerie, sprak op Twitter van „een schokkende politieke interventie” bij de rechtsgang.
Nabrander Mueller-onderzoek
Volgens tegenstanders van Trump oefent de president te veel druk uit op het ministerie van Justitie, dat zich onafhankelijk dient op te stellen bij strafzaken maar door de president wordt beschouwd als juridische arm van het Witte Huis. Minister van Justitie William Barr is ervan beschuldigd op te treden als ‘advocaat’ van Trump – onder meer door de resultaten van het Ruslandonderzoek van speciaal aanklager Robert Mueller, afgelopen voorjaar, gunstiger voor Trump voor te stellen dan Mueller had bedoeld.
De vier aanklagers legden, kennelijk uit protest, hun werk neer bij de slepende zaak tegen Stone, die voortvloeide uit het onderzoek van Mueller. Twee van hen werkten eerder voor zijn team; één van hen heeft ook ontslag genomen bij Justitie.
Trump reageerde dinsdagavond laat op het vertrek van de vier aanklagers door het hele Stone-proces in twijfel te trekken. „Een schande in de nep-Mueller-heksenjacht”, twitterde hij. „Betrapt!”.
Russische hacks
Stone gaf tijdens de campagne voor de presidentsverkiezingen van 2016 aan dat hij op de hoogte was van naderende openbaarmaking van gehackte e-mails van de Democratische campagne. Die waren buitgemaakt door Russische hackers en vervolgens doorgespeeld aan klokkenluiderswebsite WikiLeaks.
De rechter bepaalt op 20 februari de straf van Stone. Als hij zeven tot negen jaar celstraf zou krijgen, zou dat de hoogste straf zijn voor een oud-medewerker van Trump als gevolg van het Mueller-onderzoek. Aanbevelingen van aanklagers zijn niet doorslaggevend, maar worden door rechters wel serieus in overweging genomen.