Wandkleden van wortels tonen onvermoede schoonheid

Waar zit ’m nou de kunst van de kunstenaar in? In het bedenken en het maken van iets, of in het bedenken en het dan laten ontstaan van iets? Bij Diana Scherer is het dat laatste. Zij werkt op het snijvlak van kunst, design en wetenschap. Haar materiaal bestaat uit plantenwortels, die ze haast als garen behandelt. Levend textiel.

De wortels zijn puur natuur, maar dan wél onderworpen aan de vormen en patronen die de kunstenaar als een ware flora-dompteur aan ze oplegt. Zo kwetsbaar als de wortelweefsels van Scherer zijn, zo vlijmscherp verbeelden ze onze dubbelzinnige houding ten opzichte van de natuur. We zeggen die te koesteren, maar tegelijkertijd manipuleren we haar dat het een aard heeft. De manipulatie levert bij Scherer objecten op die teer en taai tegelijk zijn, en tot nadenken stemmen.

Scherer begon hiermee in 2010, met het maken van ‘vazen’ van wortelkluiten. Nu heeft ze een tentoonstelling Hyper Rhizome bij Droog in Amsterdam, van een aantal ‘wandkleden’, vaak geweven van meerdere lagen wortelmateriaal in verschillende kleuren. Nooit geweten dat de wortels van gras wit zijn en op zijde lijken, terwijl die van de margriet gelige strengen zijn die iets weg hebben van wol. Die wandkleden ‘groeien’ op de natuurlijke manier waarop wortels groeien – maar dan volgens de ondergrondse sjablonen die de kunstenaar heeft bedacht. De wortels zijn echt, maar het weefsel is kunstmatig.

Voor de tentoonstelling Fashioned from Nature in het V&A Museum in Londen vorig jaar kweekte ze zelfs een jurk van wortels, genaamd Rooted #2. In 2017 won zij de New Material Award, een tweejaarlijkse prijs van samenwerking van het Nieuwe Instituut, Fonds Kwadraat en Stichting Doen.

Deze werkwijze heeft ze ontwikkeld in samenwerking met biologen en ingenieurs van het Materials Experience Lab aan de TU Delft en van de Radboud Universiteit Nijmegen. Darwin beschouwde al de wortelpunten als het brein van de plant, en ontdekte dat wortels navigeren, zwaartekracht waarnemen, kortom dat ze een bepaalde intelligentie bezitten. Ze zijn altijd op zoek naar water en voedsel. Die dynamiek is Diana Scherer vanaf 2016 gaan toepassen om deze verborgen processen zichtbaar te maken. Door de natuur naar haar hand te zetten laat ze zien wat de natuur vermag, en welke onvermoede schoonheid erin verscholen zit.