Nul keer gas gevonden in de Noordzee

In het afgelopen jaar heeft in de Nederlandse Noordzee geen enkele geslaagde boring naar gas of olie plaatsgevonden. Dat is voor het eerst in decennia. Dat meldde het Financieele Dagblad maandag op basis van cijfers van onderzoeksinstituut TNO.

Die cijfers, die verder nog niet openbaar gemaakt zijn, lijken een tegenvaller voor het kabinet. Het kabinet wil de aardgaswinning op zee enigszins in stand houden, om te compenseren voor de beëindiging van de gaswinning in Groningen.

Volgens prognoses zal de komende decennia de winning van de zogeheten ‘kleine velden’ op zee en land afnemen, maar zonder nieuwe ontdekkingen van gas (en in veel mindere mate olie) gaat dat sneller dan het kabinet hoopt. Aardgas van eigen bodem levert geld op voor de Nederlandse staat. Ook is het gebruik van eigen aardgas minder belastend voor het klimaat dan dat van aardgas dat van ver wordt aangevoerd.

Nieuwe proefboringen op het Nederlandse vasteland zijn verboden, dus voor het vergroten van de gaswinning is Nederland aangewezen op velden in de Noordzee.

In het afgelopen decennium werden op de Noordzee ieder jaar wel twee tot zeven geslaagde proefboringen gedaan naar nieuwe gas- of olievelden. In 2019 was er voor het eerst geen enkele geslaagde boring, meldt TNO. Wel werden door twee bedrijven (TAQA en Wintershall) pogingen gedaan, maar die zijn afgebroken. Een derde proefboring, van het bedrijf ONE-Dyas, is nog gaande.

Volgens TNO zijn er meerdere oorzaken voor het gebrek aan nieuwe opsporingsprojecten. „Het komt door overheidsbeleid dat is aangekondigd om winning te stimuleren”, zegt gasspecialist René Peters van TNO.

Exploitanten wachten op belastingvoordelen die hen in 2018 in het vooruitzicht zijn gesteld. Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat, VVD) kondigde toen aan dat de investeringsaftrek voor nieuwe olie- en gasprojecten zou toenemen van 25 naar 40 procent. Hij noemde als reden dat Nederland rond de olie- en gaswinning op de Noordzee de concurrentie met het Verenigd Koninkrijk dreigde te verliezen.

Het ministerie zou dat wetsvoorstel al in 2018 naar de Tweede Kamer sturen, maar dat is vertraagd. Volgens een woordvoerder van het ministerie gebeurt dat „binnenkort”. Peters: „Als die wet wordt aangenomen, verwacht ik dat de interesse bij operators terugkeert.”

Lees ook: 1,5 miljoen huizen van het gas af, dat is best lastig

De aardgasprijs is historisch laag, daardoor zijn olie- en gasbedrijven minder actief

Als tweede oorzaak voor het gebrek aan activiteit bij olie- en gasbedrijven noemt Peters de historisch lage aardgasprijs. Die bedraagt nu 10 cent per kubieke meter; een jaar geleden was dat nog 22 cent. De aanvoer van aardgas naar Europa, met name per schip vanuit de VS, is zo groot dat er overschotten ontstaan. Als de gasprijs zo laag zou blijven, zou dat ongunstig zijn voor winning op de Noordzee.

Vorige week waarschuwden energie-analisten Lucia van Geuns en Jilles van den Beukel ook al in NRC voor de onzekere toekomst van de kleine olie- en gasvelden. Zij betoogden dat vergunningsprocedures in Nederland taaier zijn dan in buurlanden. Volgens het ministerie van Economische Zaken en Klimaat zal in 2030 nog tussen de 5 en 10 miljard kubieke meter gas uit kleine velden gewonnen worden. Hoe dat uitpakt, hangt af van de interesse van investeerders. In 2018 was dat nog ongeveer 20 miljard kubieke meter.

Het is niet zo dat er geen kans meer is om olie- en gasvelden op te sporen. Volgens TNO is de kans op een succesvolle boring op de Noordzee stabiel. In 2017 werd een vrij groot gasveld (meer dan 5 miljard kubieke meter) ontdekt ten noorden van Schiermonnikoog.