Alle drie hartstikke levend, in de hemel

Nog nooit werd in De Nieuwe Kerk aan de Amsterdamse Dam een tentoonstelling zo goed bezocht als de Grote Surinametentoonstelling. Terecht. Er is zoveel te zien en te denken (en gegeneerd te huilen – dat bezwete handvat van die zweep...) Maar genoeg is het niet. De mensen die Suriname bepaalden, zijn een schilderij, een foto, een bijschrift. Daarom kom ik ’s avonds terug, voor een aflevering van de Suriname Monologen, ditmaal met een voorstelling over Arron, Lachmon en Pengel. Drie doorslaggevende Surinaamse politici. Alle drie dood. Alle drie hartstikke levend in de hemel, dankzij de sprankelende tekst van Sheila Sitalsingh en het spel van acteur Ruurt de Maesschalck, columnist Prem Radhakishun en ondernemer Roy Ristie die als aartscharmeur Pengel de show steelt. Ze bakkeleien over de onafhankelijkheid van Suriname, ze schoten met verve tekort.

Geweldige avond, zodra ik thuis ben, reserveer ik meteen kaarten voor de volgende aflevering, over de schilderes Nola Hatterman (1899-1984). Haar verhaal is teder geschreven door Bodil de la Parra en ze wordt aangrijpend gespeeld door Monic Hendrickx. Zij laat Nola dansend en van het leven genietend landen waar ze het liefst wil schilderen: in Suriname. Klapstuk is haar duet met trompettist Walter Muringen, hij speelt alsof hij haar kust, zij acteert of ze hem bespeelt. Najaar 2020 zal veel werk van Hatterman in het Stedelijk Museum tentoongesteld worden. Als ze daar bij hun verstand zijn, regelen ze dat Monic Hendrickx dit komt spelen.

Het initiatief voor deze Suriname Monologen van historische figuren uit de recente geschiedenis komt van theatermaker John Leerdam. Hij inviteerde de auteurs, hij regisseert hun stukken tot strakke voorstellingen begeleid door een sluike, sensuele band. En de volgende aflevering zal me wat worden, want die draait om de zojuist tot twintig jaar gevangenisstraf veroordeelde Desi Bouterse. Leidraad zijn de herinneringen van journalist Rudy Lion Sjin Tjoe, die Bouterse kort na de 8-decembermoorden begon te volgen. Hij schreef mee aan het stuk. Ik spiek in het boekje waarin de Monologen gebundeld zijn. Lees: „Tijd werkt als een rookgordijn. Wie is de man achter deze moorden, welke moorden, wie?” – en sla het dicht. Theater moet je meemaken, niet alvast gaan zitten lezen, dan bederf je het. Nog een week geduld, dan maak ik mee of dit stuk op kan tegen de geschiedenis zoals die nu geschreven wordt, met een brute president die zijn aanhang mobiliseert en het oordeel van de rechtbank negeert. Doen ze daar iets mee?

Opnieuw kan ik me niet bedwingen. Even naar de laatste pagina: „In Suriname geldt: we haten de zonde, maar minnen de zondaar. En Bouterse weet het.”