Crisissfeer rond het kabinet | Ajax slurpt aandacht van debatten op

De coalitie is er niet op uit om minister Bijleveld te laten vallen maar de spanningen zijn zo hoog opgelopen dat het toch fout kan gaan. Belangrijke debatten worden vaker in de avond gevoerd en dat is slecht voor de aandacht. En het vrouwenquotum lijkt er te komen.

HOOG OPGELOPEN SPANNING: De crisissfeer hangt rond de coalitie. Vanavond, om 19 uur, wacht premier Mark Rutte en minister Ank Bijleveld (Defensie, CDA) een lastig debat: zij mogen nog eens uitleggen hoe het nu zit met het bombardement in Irak, waar in 2015 tientallen burgers bij omkwamen. Met name voor Bijleveld wordt het een cruciale avond. In haar brief leek ze terug te komen op haar eerdere beweringen: ze was veel minder stellig over wie er precies is geïnformeerd over het bombardement en over de feiten die op dat moment voorhanden waren. De coalitie is er niet op uit om Bijleveld te laten vallen, maar de spanningen zijn zo hoog opgelopen dat het zomaar fout kan gaan. En als Rutte en Bijleveld het wel overleven, kan een week later alsnog een bewindspersoon sneuvelen: dan wacht een moeilijk debat voor staatssecretaris Menno Snel (Financiën, D66) over de toeslagenaffaire.

GELOOFWAARDIGHEID: Voor de VVD is het debat het dieptepunt van een vervelende week. Het begon al op het partijcongres, waar werd gemopperd over het beleid: van de verlaging van de snelheid op de snelweg tot boeren die de pineut waren. Gisteren mocht fractievoorzitter Klaas Dijkhoff iedereen uitleggen waarom hij jaarlijks tienduizenden euro’s aan wachtgeld ontvangt. En vanavond zal er weer worden gekrabd aan de geloofwaardigheid van Mark Rutte: hij zegt zich niet te herinneren dat iemand hem op de hoogte heeft gesteld over de burgerdoden bij het bombardement. Maar de oppositie vindt dat ongeloofwaardig. Uit de brief van Bijleveld bleek bovendien dat niemand – ook Rutte niet – zélf heeft doorgevraagd over wat er nu precies is gebeurd. Alsof niemand het wilde weten. 

MAAR… AJAX SPEELT: Rutte en Bijleveld hebben één voordeel: het debat begint pas om 19 uur. Dat betekent: vlak voor de start van de belangrijkste journaals, die daardoor weinig kunnen uitzenden. Bovendien speelt om 21 uur Ajax een belangrijke Champions League-wedstrijd. Omdat het debat waarschijnlijk tot in de nacht duurt, zullen ook de kranten de belangrijkste conclusies missen. NRC-columnist Tom-Jan Meeus constateert een trend: het gebeurt veel vaker dat belangrijke debatten ’s avonds worden gevoerd, omdat bewindslieden steeds vaker zeggen dat ze het te druk hebben om overdag te debatteren. En regelmatig wordt er dan gevoetbald. „Op deze manier ondermijnt de Kamer zélf aandacht voor haar voornaamste functie: de controle van de macht”, aldus Meeus.

VROUWENQUOTUM: Er moet nog een weekje worden ingepraat op SP, maar dan lijkt er toch een meerderheid te zijn in de Tweede Kamer voor het vrouwenquotum. Eigenlijk zou gisteren al worden gestemd over een motie van CDA en D66 voor een bindend vrouwenquotum. Het voorstel gaat over de raad van commissarissen van beursgenoteerde bedrijven: ten minste 30 procent daarvan moet vrouw zijn. Maar de SP wil alleen voor stemmen als er ook iets wordt gedaan voor vrouwen onder de top, zoals de kinderopvang goedkoper maken. CDA en D66 besloten de stemming een weekje uit te stellen, om in die tijd SP toch over de streep te trekken. Dan tekent zich onverwacht een Kamermeerderheid af: GroenLinks en PvdA waren al voor, D66 was in september om en vorige week maakte, na een rapport van de SER, ook ineens CDA de ommezwaai. En dus concludeert minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, D66): „Ik denk dat het niet heel lang duurt voor we een historisch besluit hebben.”

WOUTERS WEBMODULE: Er zijn strenge regels voor zzp’ers, maar die werden de afgelopen jaren niet gehandhaafd. De regels waren te onduidelijk: wanneer mag je een zzp’er wel en wanneer niet inhuren? In 2016 werd de handhaving van de regels opgeschort omdat bedrijven geen zzp’ers meer wilden inhuren uit angst voor hoge boetes. Minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken, D66) wil vanaf komend voorjaar wel weer boetes gaan uitdelen – dan moet voor iedereen duidelijk zijn of er sprake is van een schijnconstructie of niet. Het vorige kabinet probeerde dat ook al, door elke opdrachtgever en zzp’er een contract te laten sluiten. Maar bedrijven waren in dat systeem huiverig voor boetes. Koolmees heeft een nieuwe oplossing: er komt een ‘webmodule’, waarin bedrijven aan de hand van een vragenlijst kunnen vaststellen of er sprake is van een schijnconstructie.

QUOTE VAN DE DAG

Ze willen bijna 3 miljard euro om de stikstofuitstoot te verlagen. Toen ik dat hoorde moest ik wel lachen, want mijn begroting is ongeveer 1 miljard euro.

Carola Schouten over de eisen van de boeren in de podcast Betrouwbare Bronnen.