Een derde uitstromers binnen vijf jaar toch weer in bijstand

Een vijfde van de mensen die de bijstand uitstromen, klopt binnen een jaar toch weer aan bij de gemeente. Na vijf jaar is het aantal uitstromers dat toch weer in de bijstand belandt , zelfs opgelopen tot 35 procent. Dat blijkt uit onderzoek van Divosa, de vereniging van directeuren van sociale diensten, dat dinsdag is gepubliceerd. De organisatie analyseerde gegevens uit de periode 2013 tot en met juni 2018.

Lees hier over het SCP-rapport: Langdurig werklozen geen baan door Participatiewet

Het rapport komt een week na de publicatie van een kritisch rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). De Participatiewet, bedoeld om mensen met een uitkering weer aan het werk te krijgen, is tot nu toe geen succes, concludeert het SCP daarin. De kans voor mensen met een bijstandsuitkering om weer aan het werk te komen, is nauwelijks toegenomen, stelt het Planbureau.

De cijfers van Divosa laten zien dat ook uit de groep die wel een baan vindt, een aanzienlijk deel terugvalt op de bijstand. Van de mensen die na een uitkering weer gingen werken, kwam 16 procent na een jaar opnieuw in deze regeling. Op een tijdelijk contract volgde dan bijvoorbeeld geen vaste aanstelling.

Lees ook het commentaar: probleem van bijstand niet op te lossen met alleen tegenprestatie

De tweede groep terugkeerders in de bijstand bestaat uit mensen van wie de uitkering is stopgezet. Ze verschijnen bijvoorbeeld niet bij reïntegratiegesprekken of verstrekken te weinig informatie over hun situatie. Zij kunnen na verloop van tijd weer een uitkering aanvragen.

Kans op terugval

Divosa concludeert verder dat de duur van de bijstand ook uitmaakt voor de kans op succesvolle reïntegratie. Hoe langer iemand thuis heeft gezeten, hoe groter de kans dat hij na een periode mét werk weer terugkeert in de bijstand. „Voor iemand die vijf jaar thuis heeft gezeten, is het lastiger aan het werk te komen en te blijven dan voor iemand die een paar maanden niet heeft gewerkt”, vertelt onderzoeker Marije van Dodeweerd. „Het werkritme past niet meteen of het werk sluit niet aan op iemands vaardigheden.”

Lees ook: Wederdienst voor bijstand omstreden

Hoe lang mensen aan het werk blijven, is ook afhankelijk van hoe het met de economie gaat. Van de uitstromers in 2013 was na twee jaar 31 procent terug in de bijstand. Van wie in 2017 de bijstand verliet, vroeg 19 procent weer een uitkering aan. „Doordat het economisch beter gaat, blijven mensen die uitstromen langer uit de bijstand”, aldus de onderzoekers.

Divosa laat in het rapport ook gemeenten aan het woord die hebben weten te voorkomen dat mensen terugvallen in de bijstand. Onder meer begeleiding van nieuwe werknemers door een jobcoach kan helpen.

De vraag is dan hoeveel financiële ruimte gemeenten daarvoor hebben. Sinds 1 januari 2015 zijn veel taken in het sociaal domein overgegaan van rijk naar gemeenten. Op deze decentralisatie volgde een bezuiniging van 1 miljard euro op het budget voor uitkeringen en begeleiding.

„Wil je voorkomen dat mensen terugvallen in de bijstand, dan zal het Rijk daar substantieel in moeten investeren”, stelt Divosa. Een exact bedrag wil de organisatie niet noemen, maar „het gaat om méér dan enkele honderden miljoenen”.