Awkwafina overtuigt in bitterzoet drama over Chinese oma met longkanker

Van een rapper en comedian die bekend werd met een YouTube-hit over haar vagina „een chroomkleurige Range Rover” naar leadactrice van het bitterzoete, voor een Oscar getipte drama The Farewell. Awkwafina (alterego van de dertigjarige Nora Lum) maakte de afgelopen jaren een transformatie door, al is humor in de meest uiteenlopende vormen in al haar werk aanwezig.

Terloops absurdisme is een van de elementen die The Farewell, over een geliefde Chinese grootmoeder (Zhao Shuzhen) met terminale longkanker, aangrijpend maken. Awkwafina speelt in de film haar in New York wonende kleindochter Billi die niet begrijpt waarom familieleden in China weigeren ‘Nai Nai’ te vertellen dat ze zal sterven.

Billi’s ouders verbieden haar om met hen ter plekke afscheid te nemen, ze zou haar verdriet niet kunnen verbergen, toch vliegt ze naar China. Daar komt ze terecht in de voorbereidingen van het schijnhuwelijk dat de familie organiseert om onopgemerkt bijeen te komen.

De film, „gebaseerd op een echte leugen” in het leven van de Amerikaans-Chinese regisseur Lulu Wang, is behalve een confrontatie tussen verschillende generaties al dan niet verwesterde Chinezen, een neerslag van hoe familieleden kleine en grotere zaken voor elkaar verborgen houden. Een traditioneel onderwerp dat door de niet-westerse kijk erop verfrissend voelt.

Awkwafina was geen logische keuze voor Wangs autobiografische relaas, gezien haar publieke persoonlijkheid als grofgebekte grappenmaker. Bovendien heeft haar Billi, met opgetrokken schouders, hese stem en hipsteruitstraling, fysiek weinig gemeen met de regisseur.

Toch wilde de actrice de rol dolgraag. Ze werd zelf gedeeltelijk opgevoed door haar grootmoeder die ze haar „beste vriendin” en een enorme fan noemt: „Geen grap is haar te grof.” Awkwafina’s moeder overleed toen ze vier was, het moment dat ze naar eigen zeggen begon met grappen maken; ze werd ongemakkelijk van alle huilende volwassenen om haar heen.

Hilarische sidekick

Na haar YouTube-hit uit 2012 verloor Awkwafina haar baan als publiciteitsmedewerker. Het lied en de bijbehorende clip waarin ze kolen en katten uit vagina’s haalt, leverde haar wel een rol op in komedie Bad Neighbours 2 (2016). Ze speelde vervolgens een stonede variatie op haar mediapersoonlijkheid in Netflixfilm Dude (2018) waarna het snel ging. In datzelfde jaar was Awkwafina te zien naast actrices als Sandra Bullock en Cate Blanchett in Ocean’s 8, de heistfilm over een volledig vrouwelijk dieventeam. En trok ze veel aandacht als hilarische sidekick van de elegante hoofdrolspeelster in Crazy Rich Asians, de eerste grote Hollywoodfilm met een volledige cast met Aziatische wortels sinds 1993. De actrice speelt er een extreem extraverte, hoogblonde Singaporees die vaak rondloopt in dure outfits met hondjes of konijnen erop, maar altijd een cocktailjurk in haar autokoffer heeft omdat ze geen „beest” is.

Ook op andere manieren lijkt Awkwafina sinds 2018 alomtegenwoordig: van een eigen tv-serie tot haar veelbesproken monoloog in de wereldberoemde sketchshow Saturday Night Live, waarin ze uitlegt hoe ze zichzelf als rolmodel ziet voor jonge Aziatisch-Amerikanen. En dan was er bijvoorbeeld nog een parodie op haar rapwerk in Bojack Horseman, de netflixserie die Hollywood op de korrel neemt. Het extreem uitbundige animatiefiguurtje Sextina Aquafina zingt er vrolijk over abortus.

Nu heeft ze haar eerste dramatische hoofdrol en de manier waarop de uitbundige comedian de introverte, rouwende Billi neerzet is indrukwekkend. Het levert – zeker in combinatie met haar warme, maar altijd scherpe Nai Nai – memorabele momenten op. Zoals een hilarische scène waarin Billi’s neef – die permanent in huilen lijkt te kunnen uitbarsten – valse trouwfoto’s moet maken met zijn angstig kijkende Japanse vriendinnetje. Nai Nai die alleen oog heeft voor het gebrek aan affectie tussen het koppel, vraagt zich luidop af wat de twee doen als zij er niet is om hen dicht tegen elkaar aan te duwen. Volgens Billi is het meisje het Mandarijn niet machtig en voelt ze zich daardoor ongemakkelijk. Zelf worstelt ze de hele film, net als veel tweedegeneratiemigranten, met haar gebrekkige woordenschat. Zelden wordt willen, maar niet kunnen communiceren zo geestig en treffend gevat.