Oppositieleider mikt op stunt in Cambodja

Het vliegticket is binnen. Sam Rainsy wil deze vrijdag met vlucht TG931 vanuit Parijs naar de Thaise hoofdstad Bangkok vliegen. Vanuit Thailand wil hij dan op zaterdag de grens met Cambodja oversteken – lopend.

Al vaker heeft Sam Rainsy, leider van de grootste oppositiepartij van Cambodja, zijn terugkeer uit vrijwillige ballingschap aangekondigd. Alleen zo concreet als dit keer was het eerder niet. Rainsy wil terug om „de omhelzing van het autoritaire regime” in Cambodja te stoppen, verklaarde hij. Ook als dat tot zijn arrestatie of zelfs tot zijn dood zou kunnen leiden.

Zittend premier Hun Sen voert de laatste jaren een steeds repressiever beleid in Cambodja. In 2017 liet hij Rainsy’s partij verbieden. De CNRP vormde een bedreiging voor de premier omdat hun steun onder de bevolking groot was. De strijd die Rainsy en Hun Sen met elkaar voeren gaat overigens al veel langer terug. Hun Sen is sinds 1985 aan de macht en daarmee een van de langstzittende premiers ter wereld. Sam Rainsy daagt hem al bijna even lang uit.

Rainsy leeft al jaren af en aan in ballingschap, omdat Cambodja allerlei aanklachten tegen hem heeft lopen. Zijn voornemen nu terug te keren ziet het regime als „complot om een staatsgreep te organiseren” en daar staat vijftien tot dertig jaar celstraf op. De regering heeft al extra militairen naar de grens met Thailand gestuurd „om de nationale veiligheid te garanderen”.

Onafhankelijkheidsdag

Op een persbijeenkomst in de Indonesische hoofdstad Jakarta legde Mu Sochua, vicevoorzitter van de CNRP, woensdag uit wat Rainsy’s plannen zijn. Hij heeft de Thaise premier een verzoek gestuurd hem toe te laten. Op zaterdag, Onafhankelijkheidsdag in Cambodja, zouden volgens Mu Sochua dan zo’n driehonderd Cambodjanen met hem mee de grens oversteken. „Onze aanhang wil dat we terug naar Cambodja komen”, aldus Mu Sochua.

Naast Sam Rainsy leven andere politici van de CNRP in ballingschap – in Cambodja wonen is te risicovol voor hen. Alleen al dit jaar werden zestig van hun mensen gearresteerd. Maar nu keren ze toch terug, zei Sochua, ook al wordt hun dat moeilijk gemaakt.

„Waarom worden wij keer op keer van onze rechten beroofd en zijn de grenzen voor ons gesloten? Alle luchtvaartmaatschappijen zijn gewaarschuwd dat ze ons niet mogen meenemen. Maar wij willen vechten voor onze democratie”, verklaarde Mu Sochua.

Relletje

De ambassadeur van Cambodja in Indonesië had daar andere gedachten over. Hij probeerde de persconferentie tegen te houden en de ambassadeur riep dat het „een illegale bijeenkomst” was. Ook tegen Mu Sochua heeft Cambodja een arrestatiebevel uitgevaardigd, zei hij.

„Ze is een voortvluchtige, een crimineel, dus waarom zouden jullie naar haar luisteren?” Mu Sochua hield haar verhaal toch. Het relletje leverde de organisatie vooral extra aandacht op.

Laat dat nu precies zijn wat politici in ballingschap nodig hebben: aandacht. In eigen land kunnen ze hun politieke boodschap nauwelijks verkondigen. Met Rainsy’s poging om terug te keren dwingt de CNRP af dat de wereld weer even naar Cambodja kijkt.

Hoe dan ook heeft de partij haar hoop vooral op de internationale gemeenschap gevestigd. De Europese Unie en de Verenigde Staten dreigen beide serieus met sancties en een arrestatie van Rainsy biedt daar alleen maar extra aanleiding toe.

De Thaise premier zei woensdag dat het „onwaarschijnlijk is” dat Rainsy Thailand binnenkomt; hij wil zich niet in interne Cambodjaanse zaken mengen. Ook Mu Sochua werd vorige maand al geweigerd op de luchthaven in Bangkok.

Als Rainsy Cambodja toch weet te halen – hij gaat het hoe dan ook proberen, zei hij – staat zo goed als vast dat hij meteen gearresteerd wordt. En dan? De partij hoopt dat de Cambodjanen en masse de straat op zullen gaan, zoals in veel landen nu gebeurt.

Ook al is de angst onder de bevolking voor het neerslaan van zulke protesten groot, toch denkt Sochua dat ze steun krijgen. „Het volk is vastberaden dat er nu verandering moet komen. Wij komen naar huis.”

Lees ook Cambodjaanse verkiezingen zijn nu wel heel ongeloofwaardig