Franse media in hun maag met ‘extreem-rechtse activist’ Zemmour

En daar is hij weer. Alsof er niets gebeurd is, alsof hij de laatste weken niet middelpunt van het debat was en door verschillende media aan de kant werd gezet, schuift de Franse polemist en islamcriticus Éric Zemmour maandagavond aan bij een nieuw debatprogramma op nieuwszender CNews. Met vier witte mannen – waarvan er drie Éric heten – mag hij in Face à l’Info in discussie over Turkije, voetbal en Astérix. In het tweede half uur debatteert hij met de kritische islamspecialist Mohamed Sifaoui. Die verwijt Zemmour „extreem-rechts” te zijn. „Als ík, bestrijder van de politieke islam en niet politiek correct, al geraakt ben, dan hebben we echt een probleem”, zegt Sifaoui.

Politieke school

Dat probleem begon op zaterdag 28 september. In een wonderlijke zaal met plastic olifanten en dito palmbomen in West-Parijs was Zemmour (61) de eerste spreker op de ‘Convention de la Droite’, een evenement georganiseerd door de entourage van voormalig parlementslid Marion Maréchal. De nicht van oppositieleider Marine Le Pen is tegenwoordig directeur van een politieke school in Lyon en probeert in Frankrijk de geesten rijp te maken voor een brede samenwerking op rechts. Bij de conferentie spraken zowel kopstukken van de partij van haar tante, de Rassemblement National, als van meer klassiek rechts, Les Républicains. De populaire commentator Zemmour, die schrijft voor Le Figaro, het dagblad van de conservatieve en vaak katholieke bourgeoisie, zou een brug tussen beide groepen kunnen zijn.

Lees ook: De nicht van Marine Le Pen wil conservatief Frankrijk verenigen

Maar zijn toespraak was geen uitgestoken hand naar meer gematigd rechts. In het eerst deel ging hij tekeer tegen het „vooruitgangsdenken” van president Emmanuel Macron. De „witte heteroseksuele katholieke man” krijgt daarin volgens hem de schuld van al wat mis is. Maar de samenleving wordt het meest bedreigd door het „mercantiele universalisme” en het „islamitische universalisme” dat tot doel heeft „het volk te vervangen”. Hoofddoeken en djellaba’s zijn „als de uniformen van een bezettingsleger”, zei Zemmour. Niet het populisme herinnert aan de jaren dertig, maar de islam. „In Frankrijk en in heel Europa worden alle problemen verergerd door immigratie (…) en alle problemen die verergerd zijn door immigratie worden weer erger door de islam.”

Onlangs veroordeeld

Dat Zemmour er zo over denkt kan nauwelijks een verrassing zijn. Hij publiceerde bestsellers als Le suïcide français (2014) en Destin français (2018) met woorden van gelijke strekking, hij trad al eens op in de school van Marion Maréchal en citeert zonder schroom de extreem-rechtse theoreticus Renaud Camus, bedenker van het begrip ‘le grand remplacement’ (de grote vervanging). Zemmour werd half september nog definitief veroordeeld tot een geldboete wegens het zaaien van raciale haat. Wat wél nieuw was: de grote Franse nieuwszender LCI zond zijn hele verhaal, 32 minuten lang, live uit.

Lees ook: Een land dat nee zegt

De toespraak was „misselijkmakend”, oordeelde premier Édouard Philippe achteraf. Historicus Gérard Noiriel, die een boek over Zemmour schreef, hoorde er „een oproep tot burgeroorlog” in. Le Monde sprak in een hard commentaar van een verhaal dat „vijandig tegenover de democratie” staat en „fascistisch geïnspireerd” is. Dat LCI, onderdeel van commerciële marktleider TF1, zoiets live verspreidde noemde de krant „schandalig”. Bij de Franse toezichthouder op de media, de CSA, zijn meer dan 400 klachten binnengekomen.

Terugtrekkende adverteerders

Journalisten van LCI zaten er zelf ook mee in hun maag. De redactieraad van de zender nam expliciet afstand van „het besluit van onze directie” om live te gaan. Zemmours collega’s bij Le Figaro wilden op hun beurt ook opheldering van hun bazen. Zemmour, al bijna 25 jaar in dienst, is geen journalist meer, schreven zij, maar een („racistische, xenofobe, homofobe en misogyne”) activist, een „rentenier van de polemiek” die „buiten de deur zonder terughoudendheid losgaat”. De directie werd gevraagd een eind te maken „aan deze ambigue situatie”. Radiozender RTL, waar hij tot afgelopen maand regelmatig commentaar gaf, vindt ook dat Zemmour sinds de toespraak niet meer als „gewone journalist” gezien kan worden. En zelfs adverteerders roerden zich: grote bedrijven als Ferrero, producent van Nutella, en verzekeraars Groupama en Maif willen hun commercials niet meer rond uitzendingen waarin hij te gast is.

Lees ook het profiel van de Franse schrijver Renaud Camus: ‘Omvolking’ komt uit een Frans kasteel

Maar de over alle onderwerpen meepratende Zemmour blijft in de hevige concurrentiestrijd tussen de vele Franse 24-uurs nieuwszenders in journalistenpanels een graag geziene gast. De directie van CNews, eigendom van Canal+, heeft geen probleem met zijn komst. Maandag debatteert hij er dus met Mohamed Sifaoui („de islam en Frankrijk zijn antagonisten”) en een dag later botst hij met een liberale econoom over een nieuwe wet die aan de kinderwens van alleenstaande en lesbische vrouwen tegemoet komt („een plotselinge bevlieging”). Is dat alles extreem-rechts? Zemmour vindt van niet. Zo’n kwalificatie is „achterhaalde software”, zegt hij tegen Sifaoui. Ook de redactieraad van CNews eist nu dat Zemmour van de zender gaat. De nieuwe uitzending, Face à l’Info, trok maandag een recordaantal kijkers.