Een klein boekje met verstuurallure

‘Het springzaad knapt, de brempeulen/ knallen open en jij ligt er in je wieg/ als een popelend boontje bij”, dichtte Erik Menkveld bij een baby. Alles mag je worden, heet het gedicht, dat in Menkvelds Verzameld Werk (Van Oorschot, 2016) staat, maar nu ook in een heel klein, heel fijn boekje prijkt.

Een popelend boontje heet het boekje. Er staan ook andere versjes en gedichten over pasgeborenen in, van Willem Wilmink bijvoorbeeld, en lieve, gezellige tekeningen van Sarah van Dongen. Het boekje is ideaal om te versturen naar wie net, of ooit, of nog nooit een baby heeft gekregen. De enveloppe krijg je erbij.

Er zijn 32 van zulke kleine boekjes, allemaal met zogenoemde ‘verstuurallure’. Ze zijn bedacht door uitgeverij Loopvis uit Arnhem.

De verstuurboekjes heten Kakkerlakjes, een naam die verwijst naar de rappe verspreiding die ze hopelijk krijgen, en naar de onuitroeibaarheid van verhalen. Ze zijn er in vier categorieën, ‘literatuur’, ‘culinair’, ‘jong’ en ‘poëzie’. Het idee is dat je een boekje stuurt aan iemand die dat kan gebruiken, of verdient. Zo kan je aan iemand die troost behoeft Maartje Wortels Dat je vliegen kunt sturen, maar ook Soep helpt altijd met recepten van Marge Sietsma.

Over vriendschap gaan zowel het Kakkerlakje Bovenwereld van Tommy Wieringa als Anna Woltz’ De dag die niet bestaat. Bij Wieringa hebben twee welgestelde mannen zo’n ‘moeizaam tot stand gekomen ontmoeting’ die bij hun middelbare leeftijd past. Blijken zij geestverwanten op de golfbaan, of moet het mannelijker, iets als vliegvissen? Bij Woltz, die in eerste instantie voor kinderen schrijft, stuit een spijbelende scholier met een normale naam (Max Jansen) ergens op een stoep op een meisje met een bloedende knie en een gekke naam (Lavendel Blotevogel). Ze praten even en boem, ze weten wat ze aan elkaar hebben. Deze boekjes kunnen aan nieuwe vrienden gestuurd worden, of juist aan oude. Het kan een uitnodiging zijn, of juist waardering voor wat al was.

En dan is er het Kakkerlakje dat wat ‘verstuurlef’ vergt: Seks is leuk, heet het. Het bevat een songtekst van Lucky Fonz III die ook als gedicht swingt: „Het maakt niet uit/ Het is liefde/ Het is lekker en gezond/ Ik wil je benen/ Ik wil je aandacht/ Ik wil je ogen en je mond/ Achterstevoren ondersteboven half erlangs en diep erin.” Om de woorden heen dansen tekeningen van jolige condoompjes, penissen op pootjes en vrolijke vulva’s. Het zijn tekeningen van Nikki Roosma, derdejaars aan de kunstacademie in Arnhem.

Veel van de Kakkerlakjes zijn geïllustreerd door jong talent, hoewel niet alle illustratoren nieuw zijn. In Chocoladetherapie – een boekje vol recepten voor mousse, cake en taart van Janneke Vreugdenhil – staan tekeningen van Sylvia Weve, onlangs bekroond met de Max Velthuijsprijs. Weve krijgt het voor elkaar allerlei gemoedstoestanden weer te geven zoals ‘iebeligheid’ en ‘onbenoembare malaise.’ Buien die om chocolade schreeuwen.

Voor wie chocola ontoereikend is, is er het Kakkerlakje over wijn: Precies mijn type. Druivensoorten en wijnen worden kort, maar meeslepend gekarakteriseerd én afgebeeld.

Viognier bijvoorbeeld is „een negentiende eeuwse courtisane die pikante poëmen lispelt.” Onweerstaanbaar. Net als de andere Kakkerlakjes.