Fiscus eist miljard van tabaksgigant

De Nederlandse Belastingdienst eist 1 miljard euro van tabaksfabrikant British American Tobacco (BAT) wegens vermeende belastingontwijking tussen 2003 en 2016. Ook andere multinationals krijgen sinds het aanscherpen van fiscale regelgeving forse naheffingen opgelegd.

Dat blijkt uit onderzoek van het journalistieke onderzoeksplatform De Onderzoeksredactie (DOR). BAT, producent van sigarettenmerken als Lucky Strike en Pall Mall, is actief in meer dan tweehonderd landen. Het hoofdkantoor staat in Londen. Een deel van de wereldwijde inkomsten stroomt al jaren via een Nederlandse holding, gevestigd in Amstelveen.

Uit het jaarverslag over 2018 blijkt dat de Nederlandse fiscus 902 miljoen pond van BAT claimt, omgerekend ruim 1 miljard euro. Door oneigenlijke toepassing van interne verrekenprijzen zou de tabaksgigant van 2003 tot 2016 op grote schaal belasting hebben ontweken. BAT bestrijdt deze beschuldiging.

Lees ook het onderzoeksverhaal: Hardere hand fiscus treft tabaksconcern BAT

Strengere aanpak

British American Tobacco blijkt niet de enige multinational in Nederland met forse naheffingen. Volgens de Belastingdienst lopen „bij meerdere multinationals verrekenprijsdiscussies over bedragen van meer dan 100 miljoen euro”. Om welke bedrijven het gaat, wil een woordvoerder niet zeggen.

De strengere aanpak van multinationals is een gevolg van nieuwe richtlijnen tegen belastingontwijking die de organisatie van rijke industrielanden OESO in 2013 aannam. Dit Beps-programma (base erosion and profit shifting) moet voorkomen dat multinationals door met winsten te schuiven, in de praktijk vrijwel nergens meer winstbelasting betalen. Het kabinet-Rutte II nam deze richtlijnen eind 2013 over.

Beroep tegen claim

Het conflict met tabaksgigant BAT draait met name om leningen die het bedrijf vanuit Nederlandse vennootschappen verstrekte aan dochterondernemingen in het buitenland. Door de rente die deze dochterbedrijven over de leningen betaalden, drukte BAT de lokale winst. Hierdoor betaalde het bedrijf in die landen minder winstbelasting.

De rente-inkomsten werden vanuit Nederland direct doorgestuurd naar een moedervennootschap in het Verenigd Koninkrijk, die op papier garant stond voor de leningen. Volgens de fiscus is hiermee de Nederlandse schatkist benadeeld.

Volgens BAT heeft de fiscus op dit moment verschillende interne transacties in het vizier uit de periode 2003-2016 waar zij het „niet mee eens zijn”. Tegen de volledige claim is beroep aangetekend, aldus een woordvoerder. Een „relatief klein deel” van de claim van 902 miljoen pond betreft volgens de woordvoerder een boete.

Voor zover bekend is het voor het eerst dat de Nederlandse fiscus zo’n groot bedrag terugvordert. Aanvankelijk werd BAT na de aanscherping van de fiscale regels in 2013 een naheffing van 31 miljoen euro opgelegd. De afgelopen jaren liep de claim fors op, onder meer omdat de Belastingdienst met terugwerkende kracht tot aan 2003 de belastingaanslagen van BAT onder de loep nam.

Volgens de woordvoerder van de Belastingdienst heeft de fiscus „de mogelijkheid om tot vijf jaar terug correcties op te leggen”. Deze termijn kan „in bijzondere gevallen verlengd worden”. Waarom de naheffingen bij BAT teruggaan tot 2003, wil hij niet zeggen.

Arjan Lejour, hoogleraar Taxation & Public Finance aan Tilburg University, noemt het „heel bijzonder” dat de claims zover teruggaan. „Dan moet de Belastingdienst wel heel zeker zijn dat bepaalde zaken niet door de beugel kunnen. Dat is een behandeling die eerder past bij belastingontduiking dan bij ontwijking.”

Correctie (20 september 2019): In een eerdere versie van dit artikel stond dat het sigarettenmerk Camel van British American Tobacco is. Dat is niet juist, Camel is onderdeel van Japan Tobacco.