Deugen en niet deugen

Rutger Bregman moet een zeer blijmoedig mens zijn, zo’n akela die de moed erin houdt als zijn welpen, doorweekt van een mars door de regen, versuft naar de punt van hun schoenen kijken. „Kop op jongens, we laten ons niet kennen!”

Bregman heeft een boek geschreven met de titel De meeste mensen deugen. Hij heeft het niet alleen geschréven, maar ook op een indringende manier in de markt gezet, zoals dat heet. Een voorpublicatie – de proloog – op internet, een interview van negen pagina’s in de Volkskrant en, vooral, een optreden in De Wereld Draait Door; uitgevers wachten met de presentatie van hun boeken tot DWDD weer is begonnen.

Alle promotie deugt, dat is zeker. Of het boek ook deugt kan ik nog niet beoordelen, want ik heb alleen die proloog gelezen. Maar afgaand op wat Bregman erover gezegd heeft, kunnen er al wel enkele kanttekeningen bij geplaatst worden. Vooral bij die titel. Het is een pakkende titel, maar ik zou hem toch niet graag voor mijn rekening nemen.

Terwijl ik over een alternatief nadenk, dwaalt mijn blik door de krant van die dag. Op de voorpagina staat Boris Johnson, die zich zou hebben ‘klemgezet’. Deugt Johnson? Als de hoogste baas van het land in geen enkel opzicht, denk ik. En ik vermoed dat Rutger Bregman dat met mij eens is. Johnson is een politieke charlatan die bereid is zijn land in de afgrond te storten als hij daarmee zijn hachje kan redden.

Verderop lezen we dat Johnson in Londen bezoek krijgt van de Israëlische premier Nethanyahu en de Amerikaanse vicepresident Mike Pence. Deugt Nethanyahu? Als vredestichter in het Midden-Oosten in ieder geval niet. En Pence? Iemand die vicepresident onder Trump wil zijn, deugt per definitie niet. Ik vermoed dat Bregman dat opnieuw roerend met me eens is.

En wie hebben we daar? De Filippijnse president Duterte. Hij wil dat de 1.700 gevangenen die de laatste jaren vanwege goed gedrag zijn vrijgelaten, zich ‘vrijwillig’ weer laten opsluiten. Als ze zich niet melden, komt er een prijs op hun hoofd van bijna 18.000 euro. Van Duterte is bekend dat hij zich niets aantrekt van wetten en mensenrechten. Hij noemde Obama een hoerenzoon en de paus een klootzak. Ik denk dat ik ook namens Bregman spreek als ik Duterte een schoft noem.

Wopke Hoekstra komt ook nog even langs in enkele columns. Hoe zullen we hem na zijn Schoo-lezing noemen? Een namaak-Buma? Iemand die macht wil verwerven door het volk – pardon, de middenklasse – naar de mond te praten? Ik zie Bregman al knikken.

Ik ben blij met zijn bijval, maar komt daarmee de titel van zijn boek niet in een vreemd daglicht te staan? Temeer omdat ik nog zo veel andere namen en toestanden uit de krant zou kunnen noemen die deze titel logenstraffen. De meeste mensen deugen? Ik zou eerder zeggen: De meeste mensen deugen, maar…lang niet altijd. Of: De meeste mensen deugen soms. Of, meer als grapje: De meeste mensen zijn deugnieten.

In de proloog van zijn boek laat Bregman zien hoe de volkeren van Groot-Brittannië en Duitsland in de Tweede Wereldoorlog met manhaftige eensgezindheid de bombardementen op hun steden weerstonden. Daarmee wil hij zijn titel waarmaken, maar belangrijker is de vraag waarom de meeste Duitsers in die oorlog niet wilden deugen.

Bregman is een geboren optimist, ik niet.