De Club van Twaalf: deze Nederlandse techbedrijven zijn meer dan 1 miljard waard

Interxion. GitLab, Crucell, Elastic of AcertaPharma. Niet meteen de bedrijven die iedereen onmiddellijk zal herkennen. Ook al zijn ze verantwoordelijk voor ons wereldwijde internetverkeer, medicijnen tegen ebola of zoektechnologie waar elke Uber- of Tindergebruiker mee te maken heeft.

Het zijn Nederlandse techbedrijven die – met bekendere namen als Booking.com en CoolBlue – deel uitmaken van een select groepje unicorns. Ofwel eenhoorns, mythische dieren. Deze week bleek uit onderzoek van data- en analysebedrijf Dealroom dat Nederland twaalf van deze eenhoorns kent.

Daarmee staat het op de vierde plek in Europa, na Frankrijk (13 unicorns) Duitsland (30) en het Verenigd Koninkrijk (74). Volgens ‘start-upambassadeur’ prins Constantijn moet Nederland vanaf 2020 elk jaar twee nieuwe unicorns voortbrengen. De komende vier jaar trekt het ministerie van Economische Zaken er 65 miljoen euro voor uit.

Over de precieze definitie van een unicorn is nogal wat discussie. Volgens Dealroom zijn het in Nederland opgerichte techbedrijven die op eigen kracht een onderneming met een waarde van 1 miljard dollar of meer zijn geworden. Bol.com, dat werd opgericht in opdracht van het grote Duitse mediaconcern Bertelsmann, telt om die reden niet mee.

Wie zijn deze eenhoorns? En waarom zouden we ze moeten kennen?

Interxion

Interxion (spreek uit: interaction) is een exploitant van datacentra – de infrastructuur waarop internet draait. Het bedrijf, dat in 1998 is opgericht door Bart van den Dries, staat genoteerd aan de Amerikaanse beurs en zette vorig jaar ruim een half miljard euro om. Het heeft een beurswaarde van 6 miljard dollar.

Interxion heeft ruim vijftig datacentra in Europa, waarvan negen in Nederland. Met die centra zijn „vele honderden miljoenen gemoeid”, aldus directeur Michel van den Assem van Interxion Nederland. „Kapitaal is van essentieel belang om zulke enorme investeringen te kunnen doen.” Wat wel een lastige kwestie voor het bedrijf is: de gemeenten Amsterdam en Haarlemmermeer hebben onlangs bekendgemaakt dat zij een tijdelijke bouwstop invoeren voor datacentra.

Adyen

De lieveling van de Nederlandse techsector, die online betalingen regelt voor onder meer Uber, de Bijenkorf en Spotify.

Na de beursgang in juni 2018 is het bedrijf zo’n 20 miljard euro waard geworden. Adyen is opgericht door Pieter van der Does en Arnout Schuijff. Zijn hoofdkantoor staat in Amsterdam, vlakbij het Centraal Station. Van der Does en Schuijff waren eerder eigenaar van betaalbedrijf Bibit. Adyen betekent ‘opnieuw beginnen’ in het Surinaams.

Lees ook het achtergrondverhaal: Hoe Adyen in twaalf jaar uitgroeide tot een on-Nederlands succesverhaal

Crucell

Een biotechbedrijf uit Leiden dat vaccins maakt ter bestrijding van onder meer malaria en ebola. Crucell ging in 2014 op in Janssen Vaccines en is sinds 2011 onderdeel van het grote Amerikaanse farmaceuticaconcern Johnson & Johnson. Het succes van Crucell is vooral gebaseerd op een revolutionaire uitvinding uit de jaren tachtig: een wetenschapper die een specifieke cel uit een geaborteerde foetus wist te isoleren. Over de flamboyante bestuurders met hun Rolls-Royces en scooterraces op Lapland verscheen in 2014 het boek De rebellen van Crucell.

GlobalCollect

Een computerbedrijf uit Hoofddorp dat onder meer creditcardbetalingen op internet faciliteert en verdient aan de commissies op financiële transacties. GlobalCollect was ooit onderdeel van postdienst TNT: het handelde de facturen op pakketjes af. In 2014 werd het bedrijf overgenomen door de Franse pinautomatenmaker Ingenico. Sinds betalen via internet definitief doorgebroken is, zet het bedrijf honderden miljoenen om.

Flow Traders

Dit handelshuis, waarvan het hoofdkantoor in Amsterdam staat, is gespecialiseerd in flitshandel. Ofwel: via slimme software met razendsnelle verbindingen aandelen verhandelen, waarbij Flow Traders profiteert van grote koersschommelingen en onrust op de beurzen. Flow Traders werd in 2004 opgericht door Roger Hodenius en Jan van Kuijk, die beiden multimiljonair werden toen hun bedrijf in 2015 naar de beurs ging. Flow Traders is ergens tussen de 1 en 2 miljard euro waard – iets waar het bedrijf overigens zelf „geen mening” over heeft, laat woordvoerder Serge Enneman van Flow Traders weten. „Die waarde is geen doel op zich. Als je iets goed doet, komt de groei vanzelf.”

Takeaway

Opgericht in 1999 door de 21-jarige student bedrijfsinformatica Jitse Groen (eerste klant: Pizza Bella Napoli in Zoetermeer en Benthuizen) en in twintig jaar uitgegroeid tot één van de grootste maaltijdbezorgsites van Europa. Het bedrijf is zo’n 5 miljard euro waard en handelt tientallen miljoenen bestellingen per jaar af.

Takeaway werkt nu aan een fusie met de Britse maaltijdbezorger Just Eat.

Meer over Takeaway: Hoe Jitse Groen Takeaway groot maakte

CoolBlue

Het bekende online webwinkelbedrijf is vooral groot in de verkoop van consumentenelektronica in Nederland en België. Het werd in 1999 opgericht door Pieter Zwart, Paul de Jong en Bart Kuijpers.

Het bedrijf zette vorig jaar 1,35 miljard euro om, waarvan 1 miljard afkomstig was uit Nederland. De baas van CoolBlue, Pieter Zwart, richt zich nu op uitbreiding in Franstalig België en op het openen van meer fysieke winkels.

Acerta Pharma

Het biotechbedrijf uit Oss, dat in 2012 is opgericht door de voormalige Organon-werknemers Allard Kaptein en Tjeerd Barf, ontwikkelt medicijnen tegen kanker. Het begon als een klassieke start-up: „Twee wetenschappers en een molecuul waar ze in geloofden”, aldus directeur Nico Stam. „Toch heb je op een gegeven moment kapitaal en kennis nodig om de volgende stappen te zetten. Om groter te worden, meer mensen aan te nemen en te professionaliseren.” Acerta Pharma bereikte in 2015 de eenhoornstatus na een investeringsronde van honderden miljoenen, die stilletjes verliep, zonder persbericht. Het Brits-Zweedse AstraZeneca betaalde in 2015 ten minste 4 miljard dollar voor iets meer dan de helft van de onderneming. Fortune Magazine noemde dat toen the year’s best VC-deal you’ve never heard of.

Elastic

Vrijwel elke internetter maakt gebruik van de technologie van dit Amsterdamse techbedrijf. Elastic is gespecialiseerd in het ontwikkelen van technologie voor zoekmachines. Gebruikers zijn onder meer Bol.com, Uber en Tinder (en NRC.nl, onder meer om gebruikers die een stuk lezen geautomatiseerd verwante artikelen aan te bieden). In oktober vorig jaar ging het bedrijf naar de beurs en dat leverde Elastic een beurswaarde op van zo’n 1,7 miljard euro.

GitLab

Het bedrijf uit Utrecht dat software maakt die ervoor zorgt dat programmeurs kunnen samenwerken, brak na een investeringsronde vorig jaar door de 1 miljardgrens. GitLab bestaat pas vijf jaar en zegt geen kantoor te hebben: alle ruim zevenhonderd werknemers werken op afstand. Dat scheelt geld, aldus oprichter Sid Sijbrandij, en het is prettig als je overal ter wereld talent wil rekruteren. GitLab wil volgend jaar naar de beurs en is nu 1,1 miljard dollar waard, laat Sijbrandij via de e-mail vanuit San Francisco weten.

TomTom

TomTom wordt door Dealroom gezien als één van de eerste echte start-ups in Nederland: het overschreed de grens van een miljard vlak na de beursgang in 2005. Het bedrijf, waarvan de naam synoniem is geworden voor navigatiekastjes in de auto, richt zich nu vooral op software en ontwikkeling van kaarten. Het bedrijf van directeur Harold Goddijn heeft veel last van concurrentie van Google, nu verschillende automerken besluiten om Google Maps in hun modellen te integreren.

Booking.com

Dit is het grootste techbedrijf van Nederland (circa 5.000 werknemers), al noemt het zichzelf liever een ‘e-commercebedrijf voor reizen’. Als oprichter Geert-Jan Bruinsma op een feestje in de jaren negentig een vriend hoort klagen dat hij geen foto’s van campings kan bekijken, start hij in 1996 een reissite. Inmiddels heeft Booking een link met bijna 29 miljoen accommodaties en boekt het miljarden winst. Het bedrijf staat regelmatig ter discussie vanwege het misleiden van klanten met wervende teksten, prijsafspraken met hotels en beroerde werkomstandigheden.

Correctie (14-01-2020): In een eerdere versie van dit artikel stond dat Coolblue in 2018 1,7 miljard euro omzette. Dat moet zijn: 1,35 miljard.