'Diepgaande veranderingen' als de wereld werk gaat maken van het klimaatakkoord van Parijs

Alle oliemaatschappijen investeren nog steeds meer in olie en gas dan goed is voor het klimaat. Daardoor zal er het komende decennium te veel olie en gas gewonnen worden om de opwarming van de aarde tot onder de 2 °C te beperken. Dat schrijft de Britse belangengroep Carbon Tracker in een rapport dat vrijdag is verschenen.

Dit geldt volgens de ngo ook voor de Europese olie- en gasbedrijven Shell en Total, die zich hebben verbonden aan de klimaatdoelen van Parijs uit 2015. Daarin is afgesproken de opwarming te beperken tot maximaal 2 graden en te streven naar anderhalve graad.

Volgens Carbon Tracker passen de meeste aangekondigde projecten voor oliewinning (60 tot 83 procent) van de oliesector niet bij de klimaatdoelen van Parijs. Voor aardgaswinning is dat 13 tot 25 procent. Het gaat om projecten waarvoor afgelopen voorjaar nog geen investeringsbeslissing was genomen.

De ngo Carbon Tracker, opgericht door economisch analisten, volgt de bedrijfsvoering van de olie- en gasindustrie sinds 2011 omwille van het klimaat. De ngo richt zich met name op institutionele beleggers. „Fossiele investeringen staan op het spel door strenger klimaatbeleid”, zegt analist Andrew Grant van de ngo.

Carbon Tracker baseert zich op de twee groenste toekomstscenario’s van het Internationaal Energieagentschap (IEA), die passen bij ‘Parijs’. Daarin neemt de vraag naar olie het volgende decennium af, terwijl de vraag naar aardgas stabiliseert.

Lees ook: 'Oliebaas niet belonen voor productiegroei'

Maar op dit moment wijst niets hier op. „De olievraag gaat in rechte lijn omhoog”, vat onafhankelijk analist Jilles van den Beukel samen. „Het dendert maar door.” Olie- en gasbedrijven betogen daarom dat zij de komende twee decennia aan een groeiende vraag naar energie zullen moeten voldoen – anders ontstaan er tekorten. Shell meldde in juni dat het in de komende decennia zijn investeringen in olie- en gaswinning „volledig op peil houdt”. Duurzame energie is beperkt voorhanden. Volgens het IEA zijn de wereldwijde investeringen in duurzame energie en energiebesparing gestagneerd.

Ook adviesbureau Wood Mackenzie voor de olie- en gasindustrie waarschuwde recent voor „diepgaande veranderingen” in de oliesector als de wereld toch werk gaat maken van het klimaatakkoord van Parijs. Het bureau noemde de IEA-scenario’s „onwaarschijnlijk” maar niet onmogelijk. Voor nieuwe oliewinning is in die toekomst ineens nauwelijks ruimte meer, schreef het bureau.

Aardgas, dat schoner is, kan nog wel groeien. Juist donderdag kondigde het Russische Novatek aan dat het voor 21 miljard dollar investeert in nieuwe fabrieken voor vloeibaar aardgas aan de Noordelijke IJszee in Siberië, samen met onder meer het Franse Total.

Oceaan

Voor Shell en Total, die in de olie-industrie vooroplopen met een klimaatbewuste bedrijfsvoering, geldt volgens Carbon Tracker dat 50 à 70 procent van hun investeringsplannen overbodig zijn als de wereld de opwarming tot ruim onder 2 graden Celsius beperkt. Wat betreft Shell noemt de ngo onder meer projecten voor oliewinning bij Brazilië, twee kilometer diep in de oceaan. In een reactie mailt Shell dat het „nu stappen zet” voor het klimaat en dat „investeerders dit erkennen”.

Carbon Tracker hanteert simpele economische afwegingen: de duurste investeringen lopen als eerste gevaar. Zo redenerend zullen alleen de goedkoopste nieuwe olievelden kunnen produceren bij streng klimaatbeleid. Dat zijn de velden in Saoedi-Arabië.

Volgens analist Van den Beukel is dat een belangrijke zwakte van de analyse van Carbon Tracker. „Dat is niet realistisch, en ook niet wenselijk. Investeringsbeslissingen worden niet zo genomen. Als dat wel zou gebeuren, zouden we in korte tijd een sterke afhankelijkheid zien ontstaan van Saoedische olie en van Russisch gas, met mogelijk heel hoge prijzen.”

Grant van Carbon Tracker verdedigt zijn analyse: „Dit ontslaat geen enkel oliebedrijf ervan om klimaatbeleid te voeren.”