Knops luistert naar de Kamer: OMA gaat niet langer over renovatie Binnenhof

Architectenbureau OMA mag niet langer de renovatie van het Binnenhof leiden. Dat heeft staatssecretaris Raymond Knops (Binnenlandse Zaken, CDA) dinsdagmiddag aan de Tweede Kamer geschreven. Knops koopt OMA af met 2,7 miljoen euro voor geleverd werk en gederfde inkomsten.

Met het afscheid van OMA komt Knops tegemoet aan de grote weerstand die in de Tweede Kamer bestaat tegen de verbouwingsplannen die het bureau heeft gemaakt voor het Binnenhof. De renovatie moet in september 2020 beginnen, maar het OMA-ontwerp werd door veel Kamerleden en andere gebruikers van het Binnenhof afgedaan als te ingrijpend. Zij vinden dat het architectenbureau onvoldoende rekening had gehouden met hun eigen wensen voor de verbouwing.

De beslissing komt niet als een verrassing. In april dit jaar schreef Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib (PvdA) aan Knops dat het presidium van de Kamer het vertrouwen in OMA door de onenigheid was kwijtgeraakt. Het presidium stelde voor de samenwerking met het bureau te beëindigen en verder te gaan met Pi de Bruijn, de nu 77-jarige architect die in 1992 de nieuwbouw van de Tweede Kamer overzag.

Steeds dezelfde discussie

Over een grootschalige renovatie van het Binnenhof wordt al negen jaar gepraat. Het achterstallig onderhoud heeft inmiddels grote gevolgen voor de brandveiligheid, de bruikbaarheid van technische systemen en de bouwkundige staat. In 2015 besloot het kabinet Rutte II daarom tot een „volledige en integrale renovatie” die 5,5 jaar zou duren en maximaal 475 miljoen euro mocht kosten.

Een aanbesteding zou onmogelijk zijn, kondigde toenmalig minister Stef Blok (Wonen en Rijksdienst, VVD) aan in 2016, omdat daarmee gevoelige details over de beveiliging van het Binnenhof openbaar zouden worden. De hele verbouwing van het Binnenhof werd daarom geheim verklaard. Het Rijksvastgoedbedrijf, de eigenaar van de gebouwen op het Binnenhof, huurde Dok Architecten en OMA in als coördinerend architecten, waarbij Dok zich vooral op de Eerste Kamer richtte.

Sindsdien keert steeds dezelfde discussie terug: is een grondige onderhoudsbeurt nodig of is de renovatie een gelegenheid het hele Binnenhofcomplex ingrijpend te herzien en te moderniseren?

Lees ook: hoe de verbouwing van het Binnenhof ontaardde in een ruzie

OMA en Dok Architecten kozen voor dat laatste. Er lagen plannen op tafel voor een XL-vergaderzaal in het Tweede Kamergebouw, de restaurants en commissiezalen van Kamerleden zouden verhuizen, de populaire koffiecorner moest op de schop en er zou een café met terras bij het Plein komen. In de Eerste Kamer zou de centrale hal verbouwd worden tot trappenhuis.

Sober en doelmatig

Vanaf het begin van het ontwerpproces hamerden politici in de openbaarheid dat de renovatie van het Binnenhof „sober en doelmatig” moest zijn. Maar tegelijk konden het Rijksvastgoedbedrijf en de architecten lang blijven werken aan ambitieuzere varianten.

Het verzet daartegen groeide langzaam, tot ook de voorzitters van Eerste en Tweede Kamer zich ermee gingen bemoeien. „Al moet ik me aan het gebouw vastketenen, zo gaat het niet gebeuren”, verkondigde toenmalig Eerste Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol (VVD) binnenskamers. Die weerstand leidde eerder dit jaar al tot het vertrek van Dok Architecten.

OMA bleef, totdat Tweede-Kamervoorzitter Arib vlak voor de zomer de medewerking van de Kamer met de renovatie opschortte.

Knops geeft nu gehoor aan de eis van de Kamer: hij heeft met Pi de Bruijn een ‘hoofdlijnenakkoord’ gesloten voor het ontwerp van de renovatie van de Tweede Kamer.

„Voor de te verstrekken opdrachten aan de architecten geldt als uitgangspunt sober en doelmatig”, schrijft hij in de brief, „en wordt er gebruik gemaakt van het reeds aanwezige materiaal dat voldoet.”