Voor staatssecretaris Menno Snel (Financiën, D66) was het lange zomerreces niet alleen een periode om uit te blazen. Los van zijn vaste taak om het Belastingplan voor volgend jaar op tijd voor Prinsjesdag af te hebben – wat hem vorige week vrijdag lukte – etterde de hele zomer het taaie, en politiek steeds gevoeliger dossier rond de kinderopvangtoeslag door.
Een pijnlijke affaire waarover de Tweede Kamer de staatssecretaris vlak vóór het reces een pittig debat bezorgde. Nauwelijks had Snel op 4 juli zowel kritische parlementariërs als gedupeerde gezinnen enigszins gerust kunnen stellen of er kwamen, vier dagen later, nieuwe vervelende feiten naar boven. Anders dan Snel vermoedde bleken er nu toch signalen te zijn dat het onterecht stopzetten van kinderopvangtoeslag door de Belastingdienst mogelijk in veel meer plaatsen in het land was gebeurd dan alleen in Eindhoven.
Afgelopen woensdag presenteerde SP-Kamerlid Renske Leijten een overzicht met verhalen van mensen die ook vinden dat hun kinderopvangtoeslag ten onrechte is stopgezet. Snel reageerde al even deemoedig als hij eerder had gedaan. Hij erkende dat de Belastingdienst zich vaak „niet van de meest klantvriendelijke kant heeft laten zien”. En dat het tijd werd voor een andere werkwijze en stijl. „Meer maatwerk, minder nummertjes”, zei hij tegen RTL Nieuws.
Het zijn geen toezeggingen waarmee de Tweede Kamer zomaar gerust gesteld zal zijn. Nog in de zomervakantie ontving Snel opnieuw een trits van meer dan 130 schriftelijke vragen.
Daarnaast zullen er de komende tijd nieuwe aanleidingen zijn om de staatssecretaris ter verantwoording te roepen. Zo loopt er een aantal onderzoeken naar de toestanden rond kinderopvangtoeslagen. De staatssecretaris heeft oud-minister Piet Hein Donner (CDA) gevraagd om te adviseren over een groot aantal individuele zaken van gedupeerde gezinnen. De voormalige vicepresident van de Raad van State heeft beloofd om nog eind september met een eerste deel van zijn bevindingen te komen.
Eveneens voor het einde van het jaar zal de Auditdienst Rijk met een breed onderzoek komen naar alle (170) gevallen waarbij de Belastingdienst vanaf 2013 vermoedens van fraude meende te hebben gezien bij de toekenning van (kinderopvang)toeslagen.
Tot slot werkt een ambtelijke werkgroep aan een evaluatie van alle vijftig fiscale toeslagen die er bestaan. Naar verwachting in december zal deze commissie met haar bevindingen te komen. Haar eerste onderzoeksvraag is of het toeslagenstelsel moet worden hervormd om beter te kunnen functioneren. De tweede vraag is nog veel fundamenteler en bedoeld voor toekomstige kabinetten: zijn toeslagen wel de beste manier om tot inkomensondersteuning van kwetsbare huishoudens te komen?
Op die laatste vraag heeft de SP het antwoord al. Zoals Renske Leijten woensdag tegen RTL Nieuws zei: „Ik denk dat we echt af moeten van het toeslagensysteem.”