De heide lijkt niet meer op de plek waar Nicky gevonden werd

Sparren staan er niet meer, of misschien een paar, verderop, verdord en overwoekerd door hoog opgeschoten jonge berken en eiken. Langs de gammele afrastering bloeit guldenroede. Het maïsveld, waarin destijds met messen een kleine open ruimte was gemaakt, tweeënhalve vierkante meter, is ook verdwenen. Na de vondst van het lichaam van Nicky Verstappen, op dinsdag 11 augustus 1998 om kwart over negen ’s avonds, werden daar een sigarettenpeuk, een kroonkurk van een bierflesje en een tissue met sperma aangetroffen. Maar dat sperma zou niet van Jos B. blijken te zijn, de man die verdacht wordt van het seksueel misbruiken en doden van het toen elfjarige jongetje. Jos B.’s DNA werd wel op Nicky gevonden. Eenentwintig sporen, waarvan achttien op Nicky’s onderbroek.

Het is woensdag 21 augustus 2019, zes dagen voordat de rechters in de strafzaak tegen Jos B. naar de Brunssummerheide in Limburg komen om in aanwezigheid van Jos B. en de familie van Nicky Verstappen een schouw te doen op de plaats delict. Frank Peters (64), een oud-rechercheur (en jurist) uit Heerlen, kent de Brunssummerheide uit zijn tijd bij de politie goed en hij toont vandaag wat de rechters mogelijk gaan zien. Het Openbaar Ministerie hoopt dat de rechters zullen ervaren hoe groot de heide is, en hoe klein de afstand tussen het vakantiekamp waar Nicky verbleef en de vindplaats van zijn lichaam, in een binnenstebuiten gekeerde pyjamabroek, in het sparrenbosje dat er toen nog was. Het Openbaar Ministerie hoopt vooral dat hiermee de bewijsvoering tegen Jos B. ondersteund zal worden. Jos B. weigert al sinds het begin van het proces tegen hem, december 2018, te verklaren hoe zijn DNA op Nicky is terechtgekomen of wat er gebeurd is vanaf het tijdstip waarop Nicky uit het kamp verdween, maandag 10 augustus om halfzes ’s ochtends, en de veertig uren die volgden.

Waarom al die moeite?

„Ik begrijp het niet”, zegt Peters, naar het noordwesten wijzend, waar een kilometer verderop De Heikop ligt, het kampeerterrein. „Er liggen geen paden tussen het kamp en deze plek, een deel is dichtbegroeid en een deel open veld. Waarom al die moeite om een kind, of het lichaam van dat kind, hierheen te brengen, met het risico om gehoord of gezien te worden?”

Hij draait een kwartslag en wijst naar het noorden, waar een parkeerterrein is, een ontmoetingsplaats voor homo’s. Vanaf daar kun je niet verder met de auto. „Is Jos B. daar geweest? Heeft hij er mensen van het kamp ontmoet? Hebben ze hem geholpen? Want hóé neem je als wildvreemde een kind mee zonder dat het gaat tegenstribbelen of schreeuwen?” Een van de leiders van het kamp, de oud-onderwijzer Joos Barten, toen een ziekelijke man van tachtig (en inmiddels overleden), was een veroordeelde pedoseksueel die zelf in zijn jeugd misbruikt was.

Peters, die sinds zijn zesde bij de scouting zit, was niet betrokken bij het onderzoek naar Nicky’s dood, maar hij heeft Jos B. in 2002 een keer gesproken, op het terras van de Beerkompanie in Heerlen. Voordat hij in zijn vintage Saab 93 Cabrio naar de Brunssummerheide rijdt, vertelt hij over een collega bij de politie die in 2002 aan hem vroeg of hij Jos B. misschien kende van scouting. Jos B.’s naam was naar boven gekomen in een nieuw onderzoek naar de dood van Nicky, maar de politie kon er niets mee, want het ging om een zaak die was geseponeerd. „Ik kende Jos B. zelf niet”, zegt Peters, „maar mijn toenmalige vrouw wel, van scouting Welten, aan de andere kant van Heerlen. Haar mond viel open toen ik vertelde wat ik had gehoord. ‘Jos? Die is zo aardig.’”

Wat deed Peters? „Ik belde Jos B. en zei: ik wil met je praten, want ik weet iets van je waar ik als politieman niets mee mag, maar als scoutingman wel iets mee moet. Hier op dit terras zei ik: vertel maar, wat is er gebeurd? En toen begon hij over een incident in de zomer van 1985. Hij was met de fiets op pad geweest als hobbyfotograaf en onderweg was hij gestopt bij twee jongens op een bankje. Hij had foto’s van ze gemaakt en daarna had hij ze betast. Hij gaf toe dat hij pedofiel was. Hij klonk opgelucht, wat ik had verwacht, maar achteraf” – Peters kijkt opeens boos – „was hij alleen maar opgelucht dat het niet om Nicky ging.” Nee, het was niet bij Peters opgekomen naar Nicky te vragen: de collega’s bij de politie hadden gezegd dat Jos B. niet meer van belang was voor het onderzoek. Op Peters dringende advies was Jos B. wel vertrokken bij de scouting. Later bleek dat hij naar Polen was gegaan.

Post voor de scouting

Op de kruising van de Schinvelderweg en de Grote Heiweg, vlak bij de homo-ontmoetingsplaats, blijft Peters staan en zegt dat Jos B. hier moet zijn aangehouden toen hij in de nacht na de vondst van Nicky’s lichaam over de heide fietste. De marechaussee hield de wacht bij de plaats delict. Op de vraag wat hij aan het doen was antwoordde hij dat hij post rondbracht voor de scouting, overdag was het te warm. „Als je op deze plek staat”, zegt Peters, „en je weet dat scouting Welten op de maximale afstand zit van de scoutinggroep hier, dan weet je ook hoe onzinnig dat was.” Hij kan wel huilen bij het idee dat het proces-verbaal dat van de aanhouding werd gemaakt in de jaren daarna tot twee keer toe op de stapel ‘niet relevant’ belandde en pas na Jos B.’s aanhouding weer boven water kwam. Wat zou hij justitie graag willen adviseren om Jos B. met deze leugen te confronteren. „En dan kijken hoe hij reageert.”

Donderdag 22 augustus arriveert er ’s morgens vroeg een busje met werklieden bij het bosje op de Brunssummerheide. Ze beginnen met een shovel de jonge berken en eiken weg te halen. Het moet hier vóór dinsdag zoveel mogelijk lijken op hoe het er in 1998 uitzag.