Uitmarkt 2019: Suriname ster in cultureel seizoen

Komend jaar, in 2020, is het 45 jaar geleden dat Suriname van een Nederlandse kolonie een onafhankelijke republiek werd, en in het nieuwe culturele seizoen 2019-2020 dat dit weekeinde met de Uitmarkt in Amsterdam geopend wordt, is dat al te merken.

Meer cultuur om naar uit te kijken in de NRC Cultuuragenda

Het culturele aanbod komend seizoen is zeer uitgebreid en gevarieerd – met meer dan 373 voorstellingen op 26 podia vooral rond het Museumplein van vrijdag tot en met zondag is dat al duidelijk. Maar er is meer. In de culturele agenda en het Cultureel Supplement deze donderdag in NRC wordt een aantal hoogtepunten belicht. Een daarvan is ‘De Grote Suriname-tentoonstelling’ die op 5 oktober in de Nieuwe Kerk in Amsterdam opengaat. De Surinaamse onafhankelijkheidsverklaring is daar te zien, naast veel kunst en cultureel erfgoed, dat ook de geschiedenis van de slavernij belicht. „We willen het levensverhaal van het land vertellen, van de precolumbiaanse culturen en de komst van de Europeanen tot nu”, zegt hoofd tentoonstellingen van de Nieuwe Kerk Marlies Kleiterp.

Voor het eerst te zien in Europa is een precolumbiaans stenen masker van rond 900, dat geleend is van het Surinaams Museum in Paramaribo. Bij het graf van Michiel de Ruyter in de Nieuwe Kerk wordt zijn militaire rol bij de aanvoer van slaven uit Ghana belicht. Ook het Museum Van Loon in Amsterdam en het Tropenmuseum wijden exposities aan Suriname.

Rembrandt is dit nieuwe culturele seizoen nog steeds onontkoombaar – het is het hele kalenderjaar Rembrandtjaar, en er blijven nieuwe exposities rond hem en de Gouden Eeuw komen. Zoals Rembrandt en Velasquez, de Spaanse Rembrandt zeg maar, vanaf 11 oktober in het Rijksmuseum. De restauratie van De Nachtwacht, open voor het publiek, is er ook gaande. En voor wie zich afvraagt: wat zien al die mensen toch in Rembrandt? Op die vraag heeft fotografe Rineke Dijkstra een bijzonder antwoord gegeven. Ze filmde verschillende groepen bezoekers, zoals schoolkinderen uit Oss, KPMG-accountants en Japanse expats die voor het schilderij staan en vertellen wat ze in Rembrandts beroemdste schilderij zien. Ze zien details die sommigen nooit eerder opvielen, zoals een balletje of knikker op de voorgrond. Vanaf 5 september is Dijkstra’s video-installatie Night Watching in het Rijks te zien. Meer Gouden Eeuw-schilderkunst komt aan bod in Delft, waar voor het eerst een expositie van de schilder Pieter de Hooch in het Prinsenhof te zien is, die delen van Delft schilderde die nu nog te zien zijn.

Frozen 2: geëmancipeerd

Toch draait het niet alleen maar om hoge cultuur komend cultureel seizoen: een van de verwachte hoogtepunten dit najaar is de nieuwe Disney-film Frozen 2, over een zingende prinses in ijzige sprookjesomstandigheden. De eerste film uit 2013 was wereldwijd een enorme hit, bij iedereen die zich prinses voelde. In deze film zal ze geëmancipeerder zijn, zonder hoge hakken. Dat het met gekroonde hoofden slecht kan aflopen, is te zien in de toneelvoorstelling over Maria Stuart, waarin Isabelle Huppert in de hoofdrol schittert. Hoogtepunt kan ook het theaterprogramma worden dat cabaretier Erik van Muiswinkel aan de geniale en zwartgallige taalkunstenaar Drs. P wijdt. Voor de liefhebber van fraai getekende humor is er een expositie over Joost Swarte in de Kunsthal.

Een echte rode draad in het totale culturele aanbod is amper te ontdekken. Maar de neiging om oude hits op te poetsen in allerlei kunstgenres is al langer een trend die zich voortzet. Zo komt de popgroep Madness die in de jaren 80 groot was optreden. En in de klassieke muziek is er veel aandacht voor Wagner, waarvoor ook topdirigent Jaap van Zweden naar Nederland komt. Opvallend is dat het Concertgebouworkest maar liefst door 25 verschillende dirigenten geleid zal worden, omdat het wereldberoemde orkest nog altijd zonder vaste dirigent zit. Of er nog dit seizoen een vervanger komt voor dirigent Daniele Gatti, die na ophef om #MeToo-beschuldigingen vertrok, is afwachten.