Elsa van ‘Frozen’ draagt straks geen hoge hakken meer

Wordt Frozen 2 de eerste Disney-animatiefilm met een openlijk lesbische heldin? Of zal de film verrassen door de manier waarop hij klimaatverandering behandelt? Fans speculeren er al op los. Toen Disney afgelopen februari de eerste, wat duistere filmtrailer online zette, werd hij volgens Disney binnen 24 uur zo’n 116,4 miljoen keer bekeken.

Dat is geen echte verrassing, de eerste Frozen-film was een fenomeen. De animatiefilm uit 2013 haalde aan bioscoopkassa’s wereldwijd meer dan 1,2 miljard dollar op. Wie hem niet zelf bekeek, kwam waarschijnlijk wel op andere manieren in contact met prinses Elsa, haar zusje Anna en sidekicks als sneeuwpop Olaf. Via zingende kinderen, kennissen of collega’s – bijvoorbeeld de sing-a-longversie van Elsa’s lijflied ‘Let it Go’ heeft op YouTube bijna 1,8 miljard weergaven (het Nederlandse equivalent ‘Laat het Los’ werd 10 miljoen keer bekeken). En dan was er nog de Frozen-merchandise, die speelpleinen en straten overspoelde.

Zal Frozen 2 in die voetsporen treden?

Met het bioscoopbezoek zal het gezien de hoeveelheid verwachtingsvolle fans wel loslopen. Maar de originele film was meer dan een publiekshit, hij werd door critici omarmd en sleepte prijzen in de wacht, waaronder twee Oscars (beste animatiefilm, beste filmlied).

Frozen werd in 2013 als verfrissend ervaren voor een Disneyfilm. De film spotte expliciet met stereotiepe plotelementen, zoals vrouwen die in een oogopslag vallen voor een prins op een wit paard. Tegelijkertijd wist de film traditionele Disneyfilmfans te bekoren.

Frozen was een terugkeer naar de musicalfilm, een genre dat de animatietak van Disney een decennium lang had gemeden, vertelt ex-Disneymedewerker en universitair docent animatie Tom Sito. Mede door het nummer ‘Let it go’ sprak de film een breed publiek aan. Het lied over jezelf bevrijden van verwachtingen, werd opgevat als een strijdlied voor wie uit de kast moet komen. Ook talloze kijkers die worstelden met een beperking of simpelweg onzekerheid, identificeerden zich ermee. Eveneens belangrijk: Disney versoepelde rond die periode omgang met sociale media, waardoor fans vrijelijk konden experimenteren met het nummer, wat de online hype nog vergrootte.

Natuurelementen

De trailer van Frozen 2 houdt het mysterieus, over verhaallijnen of muziek kan weinig worden afgeleid, behalve dat de oorsprong van Elsa’s krachten en de natuurelementen een rol spelen. Verder onderneemt de prinses acties die niet zouden misstaan in de gemiddelde superheldenfilm. Daarbij draagt ze geen ongemakkelijk uitziende hoge hakken, zoals in de eerste film.

Maar of de film dezelfde impact zal hebben als zijn voorganger, zal afhangen van de risico’s die de animatietak van Disney heeft durven nemen. En: zal het verhaal opnieuw een gevoelige snaar in de hedendaagse samenleving raken?

Een mogelijk complicerende factor is dat een van de drijvende krachten achter de frisse wind van de afgelopen jaren, recentelijk moest vertrekken: John Lasseter, mede-oprichter van Pixar. Nadat Pixar – groot geworden met films als Toy Story en Finding Nemo – in 2006 werd ingelijfd door Disney, werd hij daar een van de leiders van de animatietak. Lasseter vertrok na beschuldigingen van ongepast gedrag tegenover vrouwelijke medewerkers en het verwijt een (witte)mannenbastion mee in stand te houden.

De excentrieke, Hawaï-hemden dragende Amerikaan wordt gezien als iemand die de lange tijd ingedutte animatie bij Disney wakker schudde, bijvoorbeeld door animatoren, scenaristen en andere filmmakers in discussie te laten gaan over elkaars werk, net als bij Pixar. Hun meningen werden belangrijker dan marktonderzoek. Het leidde tot filmhits die technische innovatie combineerde met originele, eigentijdse inhoud zoals Frozen, maar ook Zootopia of Wreck-it Ralph: animatiefilms vol slimme grapjes over hedendaagse kwesties als discriminatie en de beeldvorming over vrouwen. Tegelijk was Lasseter een fan van de klassieke Disneyfilms.

Meer films om naar uit te kijken in de NRC Cultuuragenda: de culturele hoogtepunten van komend najaar

Lasseter is opgevolgd door Jennifer Lee, co-regisseur van Frozen. Een gunstig voorteken is dat zij, samen met co-regisseur Chris Buck, opnieuw aan het roer staat van Frozen 2. Er is een nieuwe scenarist, maar een groot deel van het team van de originele film werd weer ingeschakeld. Zij diepten de band tussen de zussen Anna en Elsa al verder uit in een korte animatiefilm, Frozen Fever (2015), in de nieuwe speelfilm zullen ze waarschijnlijk met andere thema’s willen komen.

Tom Sito denkt dat Lasseter niet echt gemist zal worden. Buck en Lee kregen volgens hem bij de eerste film al alle vrijheid om het verhaal te vertellen dat zij voor ogen hadden, Lasseter gaf alleen advies. Zelf blijft Lee voorlopig vaag over Frozen 2 – en of bijvoorbeeld de internationale weerstand tegen het eerste, veelbesproken korte homomoment in een Disneyfilm, de live action-versie van Beauty and the Beast uit 2017, invloed had op de film. Ze liet alleen weten er gelukkig van te worden dat Frozen 2 deel uitmaakt van gesprekken over dit onderwerp.