Popster Billie Eilish is de koningin van ons huidige tijdperk

Elk tijdperk krijgt het popidool waar het om vraagt. De heupen moesten los in de jaren vijftig, de autoriteiten uitgedaagd in de jaren zestig, het was nodig om navel te staren in de jaren zeventig, vrouwelijke seksualiteit te bevrijden in de jaren tachtig, depressie te bezweren in de jaren negentig, zwart zelfbewustzijn te vieren in de jaren nul. Elvis Presley, Mick Jagger, Stevie Nicks, Madonna, Kurt Cobain en Beyoncé worden nu opgevolgd door een zeventienjarig idool dat Billie Eilish heet en op wervende wijze ‘veelzijdigheid’ uitdraagt.

Eilish groeide de afgelopen jaren uit tot een superster, met liedjes die niet makkelijk behapbaar zijn, maar toch aantrekkelijk blijken voor zowel vijftienjarigen als vijftigjarigen. Als performer is ze zo hybride dat je je kunt afvragen wat haar status zegt over het huidige tijdperk. Waarom vindt juist zij zoveel weerklank – de tiener met blauw haar die danst als een rapper, en flirt met ‘gothic’ parafernalia, zoals doodshoofdringen en uitgelopen make-up, terwijl ze zingt over gender en seriemoordenaars?

Eilish’ muziek, gemaakt door haar vijf jaar oudere broer Finneas, is een versmelting van elektro met melancholische ballads. Zoals te horen op haar EP’s en debuutalbum When We All Fall Asleep, Where Do We Go? (2019), worden de nummers uitgevoerd door een enkele akoestische gitaar, maar vooral door zwoel klinkende elektronica waar nu en dan een dansbare beat doorheen dringt. Eilish’ stem, ondertussen, is een zuchtende bries die soms langs waait en soms met de vuist op tafel slaat.

Hoewel ze niet als hoofdact op Lowlands geprogrammeerd staat, zal zij zaterdag de meeste mensen trekken. Vooraan zullen vooral meisjes gillen voor hun idool, huilen en flauwvallen, zoals bij alle Eilish-concerten tegenwoordig gebeurt. Er zullen trouwe fans staan, en een groot aantal nieuwsgierigen. Want Eilish is geen doorsnee popster. Ook op Lowlands zal ze zowel opwinden als verwarren. Wat maakt haar tot een ultiem exponent van deze tijd?

Eilish is hybride (maar niet gezichtloos)

Ze kleedt zich androgyn, met wijde T-shirts en grote gymschoenen. Haar lichtblauwe ogen en in-witte huid zijn als een projectiescherm waarop uiteenlopende identiteiten zich tonen.

Eilish, geboren als Billie Eilish Pirate Baird O’Connell, groeide op in Los Angeles. De invloeden uit deze hiphopstad drongen in haar wezen door: ze heeft de hiphoptongval en beweegt als een rapper. Broer Finneas verwerkte hiphopkenmerken in haar liedjes, zoals de beat van ‘My Strange Addiction’.

Maar er zijn meer bronnen. Zo verdiept Eilish zich voor haar liedjes in duistere persoonlijkheden, zoals de seriemoordenaar in ‘Bellyache’ (‘My friends aren’t far / in the back of my car / lay their bodies’). Ze houdt van de gothicstijl. Zo huilt ze in videoclips soms zwarte tranen en laat harige spinnen over haar hand lopen.

Eilish maakt puberperikelen inzichtelijk, ook voor anderen dan haar leeftijdgenoten. Van somberheid tot liefdesverdriet (‘Bad Guy’), van het negatieve zelfbeeld tot hoge verwachtingen, zoals in ‘You Should See Me In A Crown’ tot het venijn van ‘All The Good Girls Go To Hell’. Alle stemmingswisselingen komen aan bod. Bovendien weeft ze actuele onderwerpen door haar liedjes, zoals androgynie en genderrollen (‘Wish You Were Gay’).

Ooit was Prince de artiest die in zijn liedjes de uitersten probeerde te verenigen: mannelijk en vrouwelijk, wit en zwart, jong en oud, onschuld en doorleefdheid. In dit tijdperk van scherpe tegenstellingen, is het Eilish die de scheidslijnen verzacht.

Eilish is origineel (maar heeft ook voorbeelden)

Billie Eilish maakt van kinds af aan muziek. Ze ging niet naar een reguliere school maar kreeg thuis les van haar ouders (acteurs, regisseur) zodat ze zich zoveel mogelijk aan haar interesses kon wijden. De jonge Billie danste, speelde piano, zong in een koor. Ze schreef haar eerste liedje op haar elfde, op haar dertiende verscheen debuut-single ‘Ocean Eyes’. Vanaf toen groeide haar reputatie als iemand die het afwijkende populair weet te maken.

Haar ouders brachten haar in contact met muziek van The Beatles, singer-songwriters en tieneridool Avril Lavigne. Eilish en haar broer maakten hun eigen amalgaam: melodieuze liedjes in een omfloerst geluidsbeeld.

In het versplinterde muzieklandschap van deze eeuw is Eilish de eerste echte nieuwe ster. Zij is de eerste die in alle leeftijdsgroepen en lagen van de samenleving aanhang heeft. Eilish’ populariteit doet denken aan die van Nirvana, dat begin jaren negentig ook een onverwacht groot publiek wist te raken.

Inmiddels weet Eilish hoe het is om een idool te zijn, maar ze weet ook hoe het is om een idool te hebben. Als achtjarige was ze zo in de ban van Justin Bieber dat ze in haar met Bieber-posters behangen kamer zat te huilen omdat ze hem nooit zou kunnen ontmoeten. In haar huidige positie probeert ze de afstand tot haar aanhang te overbruggen. Zo ontmoette ze fans na afloop van concerten, en beantwoordde ze persoonlijk alle berichtjes op Instagram.

Eilish weet hoe internet werkt (en hoe ze ermee om moet gaan)

Inmiddels maakt wereldfaam het persoonlijke contact onmogelijk; op Instagram heeft Eilish 34 miljoen volgers. In haar posts op sociale media toont ze zichzelf, maar altijd in een gestileerde versie – in felgekleurde, oversized kleding. De echte Eilish houdt zich bewust verborgen. In haar nieuwe commercial voor Calvin Klein vertelt ze dat kleding wijd moet zijn, zodat het publiek haar niet goed kan zien. Zo vermijdt ze commentaar op haar lichaam. Eilish weet hoe roem en internet elkaar in een houdgreep hebben.

Op dit moment is Billie Eilish ongeveer zo populair als Justin Bieber destijds. Onlangs maakten ze samen een nieuwe versie van haar liedje ‘Bad Guy’: hij timide, zij uitdagend. Toepasselijk – want Biebers heerschappij is nagenoeg voorbij, en Eilish is koningin.

Niet alleen voegt Billie zich naar de tijd, de tijd voegt zich ook naar Billie.

Lees ook Veertien Lowlands-optredens waar je écht bij moet zijn