Een huisarts, advocaat en voormalig politicus in de wiet

Een advocaat, een huisarts en een voormalig SP-Statenlid gingen in gesprek met de eigenaar van een Brabantse coffeeshop. Ze wilden weten welke wiet hij verkoopt, hoeveel hij daarvoor betaalt, welke kwaliteitseisen belangrijk zijn. Binnenkort, zo vertrouwen ze de coffeeshophouder toe, kunnen klanten wellicht bij hen terecht voor legale wiet. Als het trio vertrekt, zegt de portier: „U bent toch de huisarts van mijn vriendin? Ik zal niks doorvertellen, hoor.”

Advocaat Peter Schouten (62), huisarts Ronald Roothans (40) en IT’er en voormalig SP-Statenlid Joep van Meel (26) hebben een passie. Twee keer per week komen ze samen. Koffie, koekjes, soms een biertje en Excelbestanden op tafel. Ze vormen samen met kassenbouwexpert Pascal van Oers (44) het bestuur van Project C, Project Cannabis. Doel: het opzetten van een bedrijf dat legaal wiet moet gaan telen. Ze rekenen op een miljoenenomzet dankzij de productie van zo’n twaalf ton wiet per jaar.

In zes tot tien gemeenten moeten experimenten komen met legale wietteelt, zodat coffeeshops geen wiet meer kopen in het criminele circuit, zo is afgesproken in het regeerakkoord. Daardoor hoeven coffeeshops hun wiet niet meer te kopen via ‘de achterdeur’ – van criminelen – zoals nu het geval is.

Druk met voorbereidingen

Het wetsvoorstel ‘experiment gesloten coffeeshopketen’ ligt nu ter behandeling voor in de Eerste Kamer. 26 gemeenten hebben zich aangemeld, deze zomer wordt een aantal van hen geselecteerd. Geïnteresseerde telers kunnen zich daarna aanmelden om een vergunning voor legale wietteelt te krijgen, de selectie daarvan is naar verwachting in 2020. Project C hoopt daar bij te zitten en is nu al druk bezig met de voorbereidingen.

Lees ook: Wiet-experiment nu al onzeker door toenemende twijfel

De behoefte aan een eigen bedrijf in de wiet kwam voort uit verschillende motieven. Huisarts Roothans ziet in zijn praktijk dat cannabis ook geneeskundig werkt, als pijnverzachter. „En toch wordt het nu gecriminaliseerd.” Volgens voormalig Statenlid Van Meel „varen criminelen wel bij het huidige beleid” en dat wil hij graag veranderen. En advocaat Peter Schouten heeft tijdens de uitoefening van zijn beroep gezien hoe „mensen met schulden plantjes op zolder nemen en in de tentakels van de criminaliteit verdwijnen.”

Maar, zo zeggen de drie: ze hopen met hun plan ook geld te kunnen verdienen.

Ze hebben nog nooit wiet geproduceerd en kunnen voor het opdoen van kennis niet aankloppen bij mensen die nu verantwoordelijk zijn voor wietplantages. „In ons bedrijf mag niemand met een strafblad werken”, zegt Schouten. „Toch hebben we een meesterteler op het oog: iemand die zich heeft gespecialiseerd in het telen van wiet, maar nooit meer heeft geteeld dan vijf plantjes, het wettelijke maximum.”

Ze hebben berekend dat ongeveer 15 miljoen euro nodig is als startkapitaal. Deels moet dat worden opgebracht door leden van een nog op te richten coöperatie. Daarnaast lopen er volgens de initiatiefnemers gesprekken met investeerders, welgestelde particulieren. Schouten, Van Meel en Roothans hebben er in totaal zo’n 30.000 euro eigen geld ingestopt. De stap daarna is dat Project C ook daadwerkelijk wordt uitgekozen om aan het experiment deel te nemen.

De bankrekening

Cruciaal probleem is een bankrekening. Vier banken weigeren een rekening te openen voor de drie. „Als gevolg van onze beoordeling uit economisch, strategisch en risicoperspectief heeft ING besloten uw aanvraag af te wijzen”, zo staat in een brief van ING aan Project C. Ook ABN Amro wijst het openen van een bankrekening af. „Private bankers zijn zeer geïnteresseerd, maar ze krijgen het op het hoofdkantoor er niet doorheen”, zegt Roothans. „We hebben als tip gekregen: richt een stichting op met een ingewikkelde fiscale constructie, maar dat willen we juist niet: we willen dat wiet produceren transparant en netjes gaat, ook financieel.”

In Canada werd wiet in 2018 al gelegaliseerd

De initiatiefnemers willen in gesprek met de bank, zo valt te lezen in hun brief aan de raad van bestuur van ABN Amro, maar als dat niet binnen twee weken is gebeurd, stappen ze naar de rechter. Ze richten hun pijlen op ABN Amro, omdat twee van de oprichters daar al meer dan twintig jaar een rekening hebben lopen.

Volgens ABN Amro wordt in dit soort gevallen een risicobeoordeling gemaakt. De woordvoerder zegt vanwege de privacy verder niks over de afwegingen in dit concrete geval te kunnen vertellen. Ook ING laat weten niet op individuele gevallen te kunnen ingaan.

Ondanks deze hobbel pakken Roothans, Van Meel en Schouten het opzetten van hun bedrijf grondig aan. Peter Schouten laat een begroting zien, waarop per jaar alle verwachte inkomsten en uitgaven zijn uitgesplitst, tot aan de personeelskosten van de conciërge aan toe: 25.920 euro per jaar. Het schema gaat ervan uit dat de productie van wiet in oktober 2020 kan beginnen. In het eerste jaar moet 5,5 ton wiet worden geoogst, in 2024 12 ton.

Nettowinst: 15 miljoen

Om legaal wiet te telen, is een locatie nodig van tussen de 20.000 en 30.000 vierkante meter, schatten de initiatiefnemers. Daarvan is 6.000 vierkante meter daadwerkelijk bedoeld voor de planten. In de voorlopige begroting valt te lezen dat op termijn 129 mensen worden aangenomen. Er wordt gerekend op een nettowinst van 15 miljoen euro, 30 procent daarvan is voor een stichting die onder meer onderzoek doet naar verslavingszorg.

Ook aan de beveiliging is gedacht. Om te voorkomen dat criminelen de legaal geteelde wiet stelen, wordt het in beveiligde busjes naar de coffeeshop vervoerd, vergelijkbaar met de busjes als waar nu bankbiljetten mee worden vervoerd. Ook wordt nagedacht over een soort keurmerk, zodat elke blower weet dat zijn wiet geproduceerd is door de mensen achter Project C.

Een advocaat, huisarts en voormalig politicus in de wiet, het blijft wennen, vertelt advocaat Schouten. „We hebben het eerst allemaal thuis gevraagd: wat vind je ervan als ik wiet ga telen? Maar iedereen is akkoord.” Toch wil hij, als de experimenten beginnen, nog garanties van de overheid. „Ik wil dat ik niet word opgepakt als ik in Thailand op vakantie ben. Alles moet 100 procent legaal zijn.”

Toch beseffen de mannen dat hun project risicovol is. „Als het kabinet valt, kan de werkelijkheid er zomaar helemaal anders uitzien”, zegt voormalig Statenlid Joep van Meel. „Maar dat accepteren we dan maar.” Huisarts Ronald Roothans: „Als de experimenten met legale wietteelt beginnen, willen we er gewoon helemaal klaar voor zijn. Elk detail, van de soorten wiet, de begroting, tot het personeel, moet op orde zijn. Maar ik heb er vertrouwen in: over twee jaar staan wij tussen de wietplanten.”