VS zetten Turkije uit programma rond F-35-straaljager

De Verenigde Staten zetten Turkije uit het programma rond de F-35-straaljager. Dat heeft de Amerikaanse onderminister van Defensie Ellen Lord woensdag gezegd, meldt persbureau Reuters. De samenwerking met Ankara is stopgezet, en een procedure om de Turken ook formeel uit het project te schrappen zal van start gaan. De VS vinden de Turkse deelname aan de ontwikkeling van de F-35 onverenigbaar met de aanschaf van een Russisch luchtafweersysteem door Ankara.

Eerder op woensdag liet het Witte Huis al weten dat samenwerking met Turkije aan de F-35 „onmogelijk” is geworden. De aankoop door Turkije van Russische S-400-luchtdoelraketten „ondermijnt de beloften van alle NAVO-bondgenoten om geen gebruik te maken van Russisch materieel”, zo staat in een persbericht.

Het Witte Huis benadrukte niettemin dat het de „strategische relatie met Turkije nog altijd erg waardeert”. „Onze verhouding draait niet alleen om de F-35. [...] We zullen uitgebreid blijven samenwerken, zij het onder bepaalde beperkingen vanwege de aanwezigheid van de S-400 in Turkije.”

Dinsdag zei de Amerikaanse president Trump al dat hij de Turkse bestelling van honderd F-35’s zal stopzetten. De VS zinspeelden al langer op beëindiging van de samenwerking met Turkije aan het jachtvliegtuig.

Waarom wil Erdogan zo graag Russische luchtdoelraketten? Mogelijk om zich te beschermen tegen een aanval van zijn eigen F-16’s.

Onderdelen geleverd

Turkije heeft vorige week de eerste onderdelen van het S-400-systeem geleverd gekregen. Dat tot woede van de Amerikanen, die de Turks-Russische deal al maanden tegen proberen te houden. De VS - en andere NAVO-landen - vrezen dat Rusland via Turkije een kijkje in de keuken van de F-35 krijgt. Zo zouden ze de S-400 beter kunnen afstellen om de voor de radar onzichtbare straaljager uit de lucht te schieten. De Amerikanen boden Turkije hun eigen Patriot-luchtafweerraketten aan, maar president Erdogan wilde de overeenkomst met Moskou niet afblazen.

Bij de ontwikkeling van de F-35, ook bekend als de Joint Strike Fighter, werken de VS samen met verschillende NAVO-bondgenoten, waaronder Turkije. Het land investeerde 2,25 miljard dollar en levert onderdelen van het toestel. Die onderdelen zullen de VS nu waarschijnlijk dus elders moeten inkopen. Een aantal Turkse piloten oefende in de VS al met de F-35, totdat Washington vorige maand besloot de trainingen stop te zetten wegens de spanningen over de S-400-raketten.