Sneller 5G-netwerk al in 2022 beschikbaar

Het ministerie van Economische Zaken maakt meer vaart met de veiling van 5G-frequenties. Cruciale frequenties voor het 5G-net worden sneller beschikbaar gesteld. Het gaat om de 3,5 GHz-band, die nu nog in beslag genomen wordt door het satellietafluisterstation in Burum.

Het oorspronkelijke plan was dat een groot deel van de 3,5 GHZ-band pas in 2026 vrij zou komen. Maar het volledige spectrum voor de landelijke mobiele netwerken komt al in 2022 beschikbaar. Dat heeft staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat (CDA) dinsdagmiddag bekendgemaakt bij de presentatie van de Nota Mobiele Communicatie.

Het 5G-netwerk biedt ruimte voor snellere dataverbindingen voor telefoons en maakt het eenvoudiger om op grote schaal apparaten of auto’s met het mobiele net te verbinden.

In 2020 zullen telecomproviders al een 5G-netwerk kunnen bouwen met lagere frequenties; op 700, 1.400 en 2.100 MHz. Die frequenties bieden echter weinig snelheidswinst – het is vooral de 3,5 GHZ waarop 5G-technologie goed uit de verf komt.

De Nota liep vertraging op door de fusie van T-Mobile en Tele2 en het getouwtrek rondom ‘Burum’.
Nederland dreigde achterop te lopen met de invoering van 5G, omdat het satellietafluisterstation in Burum de inzet van 3,5 GHz onmogelijk maakte boven de lijn Amsterdam-Zwolle. In Burum vangen de veiligheidsdiensten MIVD en AIVD communicatie op van satellieten die boven de evenaar zweven. Volgens de ministeries van Defensie en Binnenlandse Zaken is uit recente werkbezoeken gebleken dat verhuizing van het interceptiestation voor september 2022 haalbaar is. Een nieuwe plek op grote hoogte – Pyreneeën of Alpen, buiten het bereik van mobiele netwerken – ligt voor de hand, maar details zijn nog niet bekend.

Minimale snelheid

Straks vinden twee 5G-veilingen plaats: begin 2020 is de zogenoemde multibandveiling, eind 2021 of begin 2022 volgt de 3,5 GHz-veiling. Netwerkaanbieders mogen bij de veiling op niet meer dan 40 procent van de vergunningsruimte bieden en zijn verplicht de verworven frequentieruimte daadwerkelijk te gebruiken en een minimale snelheid te bieden van 8 megabit per seconde, aan de randen van het netwerk.

De verwachting is dat de gemiddelde snelheid op zo’n 140 megabit per seconde ligt in 2022. De maximale snelheden liggen veel hoger: tot 4.000 megabit per seconde.

Voor de drie landelijke netwerken die naar verwachting meedoen aan de veiling – die van KPN, Vodafone en T-Mobile – is straks 300 MHz beschikbaar in de 3,5 GHz-band. Bedrijven krijgen ook 100 MHz ruimte om zelf lokale mobiele netwerken aan te leggen, bijvoorbeeld op grote industrieterreinen.

De geveilde vergunningen lopen tot 2040. Wat de Nederlandse frequentieveilingen zullen opbrengen, is onduidelijk. Mona Keijzer: „Een maximale opbrengst is geen doel, providers moeten de ruimte hebben om te investeren in hun netwerk.” De staatssecretaris wil wel een ‘bodembedrag’ instellen. Bij eerdere veilingen gold een bodembedrag van 35 miljoen euro per vergunning. De exacte veilingregels worden in oktober bekend gemaakt.
In Duitsland levert de veiling van 5G-frequenties alvast meer dan 6 miljard euro op – en die biedingenstrijd loopt nog altijd. De aanleg van het Duitse 5G-netwerk zet overigens ook druk op het verplaatsen van Burum; zodra de 3,5 GHz over de grens aangaat zal dat ook de interceptie verstoren.

5G-technologie werkt ook met nog hogere frequenties (26 GHz) maar die worden voorlopig nog niet geveild in Nederland. Volgens Keijzer voldoet Nederland met de huidige plannen aan de eisen die de EU stelt aan de beschikbaarheid van snel mobiel internet.

Huawei

De aanleg van het 5G-netwerk kan nog vertraagd worden door de discussie over Huawei. Er is politieke druk, met name vanuit de Verenigde Staten, om Chinese apparatuur – wegens veronderstelde ‘achterdeurtjes’ voor spionage – uit te sluiten. De Nederlandse netwerken maken allemaal in zekere mate gebruik van Huawei-apparatuur in hun netwerk; KPN wil het radionetwerk ermee aanleggen en T-Mobile neemt zowel het radionetwerk als het kernnetwerk af bij Huawei. Over twee weken, verwacht Keijzer, zal het kabinet het standpunt bekend maken over Chinese apparatuur in netwerken. Als providers hun netwerken moeten ‘ontchinezen’ dan kan dat in de veilingregels worden opgenomen, zegt Keijzer.