Wat is gezond: stoplicht of Nutriscore?

Hak neemt vast een voorschot in de strijd om een nieuw voedsellogo. Het groenteconservenbedrijf zet vanaf september ‘Nutriscore’ op de verpakking, een logo dat in één oogopslag duidelijk moet maken hoe gezond een product is.

De aankondiging van Hak komt in de week dat de Consumentenbond, samen met zes Europese zusterorganisaties, een petitie is begonnen om de Europese Commissie zover te krijgen een universeel voedingslogo verplicht te stellen, zodat consumenten gemakkelijker gezondere keuzes kunnen maken in de supermarkt. Het Nutriscore-logo lijkt op een energielabel: A (groen) is gezond, E (rood) is voor ongezondere producten als chips, cola en chocola. Op basis van calorieën, suikers, verzadigd vet, zout, eiwit, vezels, fruit, groente en noten geeft het logo een oordeel over het gehele voedingsmiddel.

Stoplicht

Sinds het zogeheten ‘vinkje’ is verdwenen, een symbool dat consumenten vaak verwarrend vonden, lobbyen fabrikanten, supermarkten en consumentenorganisaties voor een nieuw universeel logo voor gezonde voeding. Bedrijven hebben met Staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid, ChristenUnie) afgesproken zich te committeren aan het logo dat na onderzoek als de beste uit de bus komt. Dat onderzoek wordt deze zomer gedaan: in november moet de knoop worden doorgehakt.

De Consumentenbond hield al in 2018 op eigen initiatief een enquête en is met Foodwatch voorstander van Nutriscore, dat behalve in Frankrijk inmiddels ook in België en Spanje wordt gebruikt.

Grootste concurrent van het Franse Nutriscore is het Britse stoplichtsysteem, het ‘evolved nutrition label’. Dat geeft voor zout, vet en suiker apart een oordeel. Coca Cola zet dit stoplicht sinds januari op zijn frisdranken in Nederland. Dit logo pakt voor veel frisdranken dan ook gunstiger uit. Waar het logo bij Nutriscore rood zou kleuren, kleuren de meeste vakjes van het stoplicht groen, omdat er geen vetten en zout in cola zitten. De kritiek is dan ook dat het stoplicht een gezond imago geeft aan producten die dat niet zijn.

Voor Hak, dat peulvruchten, groente en fruit in potten en stazakken stopt, is Nutriscore juist aantrekkelijk omdat ook gezonde ingrediënten meetellen voor het oordeel. Hak heeft maar een paar producten - zoals rode kool met peer - die niet de hoogste score halen, omdat hier suiker of zout zijn toegevoegd.

Het verschil tussen Hak en Coca Cola geeft de tegenstelling weer tussen producenten: wie bijna alleen maar ongezonde voeding verkoopt, of producten zonder gezonde ingrediënten, heeft geen belang bij Nutriscore. Producenten met een breder of gezonder aanbod prefereren Nutriscore boven het stoplicht. Zo ziet ook Peijnenburg hier wel iets in, omdat de koekfabrikant ontbijtkoek zonder suiker en met nauwelijks vet verkoopt. Voorstanders verwachten dat meer fabrikanten hun producten verbeteren en er zout en suiker uit halen om uit het rood te komen.

Schijf van vijf

Hoewel Nutriscore in Nederland de grootste kans lijkt te maken, is er ook kritiek: verschillen tussen producten krijgen te weinig nadruk. Witte en bruine rijst scoren hetzelfde, terwijl bruine rijst als gezonder geldt. Olijfolie scoort weer lager dan cola light. Met het logo kunnen consumenten wel producten uit dezelfde categorie vergelijken, maar het zegt niet of het product in een gezond voedingspatroon past. Daarom wordt onderzocht hoe een nieuw logo aangepast kan worden aan de Schijf van Vijf.

Hak-directeur Timo Hoogeboom ziet graag voor heel Europa hetzelfde logo: dat is voor producenten handiger en voor consumenten duidelijker in een buitenlandse supermarkt. Hak wilde niet wachten op het logo-polderen. „In Frankrijk is al aangetoond dat consumenten met Nutriscore gezondere keuzes maken. Waarom wachten tot de polder er uit is?”

Eind vorig jaar gaf supermarktkoepel CBL het debat een duwtje door zich voor Nutriscore uit te spreken. Opmerkelijk, omdat met dit logo de schappen met chips, koek en chocola rood zullen kleuren. CBL-directeur Marc Jansen zei over deze keuze: „Consumenten weten zelf heel goed wat ongezonde producten zijn.”