Datingsite Second Love is vooral buitenhuwelijkse opvang

1. Marie-Cécile van Hintum: Lokerman

Historica Marie-Cécile van Hintum beschrijft in Lokerman zeer zorgvuldig het tragische oorlogsverhaal van de Limburgse verzetsleider Jo Lokerman die verraden werd door de Nederlandse spionne Gonnie Zeguers-Boere. Na de oorlog werd in Maastricht de jacht op deze ‘sluwe hyena’ en op de Duitse ‘beul van de Sicherheitsdienst’ Richard Nitsch geopend, door wie niet alleen Lokerman maar ook veel andere Limburgse verzetsmensen hun verzetswerk moesten bekopen met de dood. ‘Sommigen bereikten de hoogste toppen van moed en anderen de diepste dalen van doortraptheid’, schrijft journalist Ad van Liempt in het voorwoord van Lokerman. Van Hintum heeft beiden op precies de juiste toon in beeld gebracht in deze kroniek van moed en verraad.

Marie-Cécile van Hintum: Lokerman. Het tragische oorlogsverhaal van de Limburgse verzetsleider die verraden werd. Balans, 272 blz. € 22,99

2. Albert Helman: Het eind van de kaart

Het opnieuw uitgegeven Het eind van de kaart van de Nederlands-Surinaamse schrijver Albert Helman (pseudoniem van Lou Lichtveld, 1903-1996) is een dagboek uit 1955 over een avontuurlijke tocht van bijna zes weken door de binnenlanden van Suriname. Het verscheen pas in 1980 voor het eerst in de Privé-domein-reeks van De Arbeiderspers. Het is een verslag van een expeditie om ook ‘voorbij het eind van de kaart’ de mogelijkheden te onderzoeken voor een kunstmatig stuwmeer. Naast deze ontdekkingstocht waar hij als ‘gast’ mee mocht gaan, is het een zoektocht naar de psyche van Helman; hij werpt het westerse cynisme van zich af, schikt zich naar zijn expeditie-genoten en beweegt zich als de inheemse volkeren in het ruige oerwoud – ook buiten de kaart. Hij kan het weer waarderen gewoon ‘naar bos en mos’ te ruiken zoals zijn moeder dat vroeger noemde. Met uitgebreid nawoord van prof. dr. Michiel van Kempen, die in 2016 ook de biografie van onderwijzer, schrijver en politicus Helman schreef.

Albert Helman: Het eind van de kaart. In de Knipscheer, 253 blz. € 19,50

3. Loes Wouterson: Groener gras

In Groener gras wordt in detail beschreven hoe het echtelieden vergaat die zich ‘alleen’ voelen in een huwelijk dat niet meer spannend is. En omdat hij/zij zich zo alleen voelt, lijkt het zich aanmelden voor de datingsite Second Love nog geoorloofd ook. Dan begint het grote spel van liegen, bedriegen, het ophemelen van de nieuwe partner – want o wat begrijpen die second lovers elkaar goed en wat kunnen ze inspirerend met elkaar praten, chatten dus. Zelfs de kinderen worden ‘omgekocht’ in dat tweede leven zonder dat zij dat zelf weten. Dus voordat je aan deze buitenhuwelijkse opvang begint, zo lijkt actrice en schrijver Loes Wouterson te willen zeggen, kun je ook kijken naar verzwegen trauma’s die ten grondslag liggen aan de onvrede thuis. In het geval van hoofdpersoon Agnes is die wellicht terug te voeren naar haar introductietijd bij het studentencorps waar zij iets schokkends heeft meegemaakt waar zelfs haar eigen man geen weet van heeft.

Deze Agnes zegt steeds wat anders dan ze denkt. Om dat te benadrukken geeft Wouterson dan tussen haakjes aan wat Agnes wél denkt of bedoelt. Als haar man bekent dat het niet goed gaat op zijn werk, vraagt Agnes meelevend ‘Oh’? maar bedoelt zij (Het is toch je eigen keus om zoveel uren te maken?). Het is even wennen steeds deze waarheid tussen haakjes, al praten misschien veel mensen zo met elkaar.

Groener gras zal herkenbaar zijn voor wie ‘met één been buiten het huwelijk staat’ en ongeloofwaardig voor wie met beide benen op de grond staat. Er zitten aardige vondsten in het datingverhaal, maar het zijn vooral de ontmoetingen met dementerende Toos en politieman Michael die de roman overeind houden.

Loes Wouterson: Groener gras. Ambo/Anthos, 339 blz. € 20,-

4. Diverse auteurs: De scharrelaar

De scharrelaar is geen glossy met mooie foto’s van vogels, maar een nieuw halfjaarlijks literair tijdschrift over vogels en vogels kijken. In het eerste nummer staan veertien verhalen van onder anderen Geert Groot Koerkamp over de vele vogelsoorten in Moskou: ‘Met de uilen gaat het ook goed, en zo ongeveer iedere Europese soort heeft inmiddels de Russische hoofdstad wel bezocht van oehoe tot dwergooruil.’ Rusland-correspondent Groot Koerkamp doet vogelonderzoek in en om Moskou en is redacteur van het Moskouse vogeltijdschift Moskovka. Het nieuwe vogeltijdschrift heeft ook een heuse prijsvraag: wie maakt de mooiste vertaling van het bekende onzin-gedicht ‘The Owl and the Pussy-Cat’ uit 1867 van de Engelse dichter en vogeltekenaar Edward Lear (1812-1888), dat een eeuw later door Igor Stravinsky op muziek werd gezet voor piano en sopraan. De winnaar wordt beloond met de Vogelserie van Atlas Contact.

Diverse auteurs: De scharrelaar. Atlas Contact, 136 blz. € 14,99

5. Ramsey Nasr: Mijn dood in Venetië

De beroemde novelle Dood in Venetië van de Duitse schrijver Thomas Mann (1875-1955), over de schrijver Gustav von Aschenbach die in Venetië verblijft om weer op schrijverskracht te komen, in de ban raakt van het veertienjarige jongetje Tadzio en besmet door cholera uiteindelijk sterft aan het strand van het Lido, is bewerkt door Ramsey Nasr als muziektheater voor het Internationaal Theater Amsterdam en het Koninklijk Concertgebouworkest. In het mooi uitgegeven Mijn dood in Venetië beschrijft Nasr eerst hoe hij drie keer naar Venetië reisde ter voorbereiding van zijn script. De eerst nog wanhopig-dramaturgische drang om Manns wegen precies na te gaan, maakt plaats voor mijmeringen over Manns werk en zijn leven. Net als Thomas Mann, begon hij meteen te schrijven toen hij weer thuis was. Het grote verschil met het origineel is dat Nasr een rol toebedeelt aan Thomas Mann – niet alleen als verteller maar als ‘zelfstandig personage dat stuurt, denkt en verzint’ naast het personage Von Aschenbach dat ‘ten volle deelneemt, ondergaat en geniet’. De scènes verplaatsen zich van het strand op het Lido naar de woonkamer in München waar Mann zich tegenover zijn vrouw Katia verontschuldigt dat hij nu eenmaal schrijver is en dus dingen (zoals de adoratie van een jongen) mag verzinnen. Zo maakt Nasr er inderdaad Zijn dood in Venetië van.

Ramsey Nasr: Mijn dood in Venetië. De Bezige Bij, 176 blz. € 21,99

6. Hans & Monique Hagen: Poëzie Hardop

Tot april 2019 vormde de echtelieden Hans en Monique Hagen samen de Kinderboekenambassadeur van Nederland. Nu verschijnt Poëzie Hardop waarin 35 columns met 95 gedichten van 65 dichters. Uitnodigende columns die eerder verschenen in Het Parool om kinderen kennis te laten maken met (de betekenis van) poëzie, originele keuze van gedichten en opdrachten als: verzin een titel bij dit titelloze gedicht. Of, bedenk zelf elfletterige woorden naar aanleiding van ‘Pentaphtong’ van dichter en klankmusicus Jaap Blonk. Mooi direct wordt stil gestaan bij de eenzaamheid die kinderen kunnen ondervinden op een nieuwe school aan de hand van het gedicht ‘Mijn nieuwe school’ van Ans Boenders:

829 leerlingen

114 leraren

84 lokalen

en ik

Hans & Monique Hagen: Poëzie Hardop. Querido, 128 blz. € 16,99