SGP sluit FVD niet uit in EU-fractie

De ChristenUnie en de SGP, die al meer dan dertig jaar samen één lijst hebben voor het Europees Parlement, doen graag alsof er niks aan de hand is. Forum voor Democratie van Thierry Baudet wil zich na de verkiezingen van 23 mei aansluiten bij hún Europese fractie van conservatieve partijen. ChristenUnie en SGP hebben onderling afgesproken dat ze „afwachten” of het zover komt.

Maar het ligt tussen de twee partijen heel ingewikkeld.

Lijsttrekker Peter van Dalen van de ChristenUnie, op het partijkantoor in Amersfoort, zegt het zo: „Forum voor Democratie, dat is een no go.”

En dit zijn de woorden van Bert-Jan Ruissen, die als SGP-kandidaat nummer twee is op de gezamenlijke lijst, op het partijkantoor in Rotterdam: „Wij doen niet bij voorbaat de deur dicht voor Forum. Wij zien op een aantal punten overeenkomsten. Forum is ook eurokritisch.”

Eurokritisch is de ChristenUnie ook, en daarin vinden de twee kleine christelijke partijen elkaar al sinds 1984. Ze vormen een zogenoemde delegatie in Brussel, ze hebben één verkiezingsprogramma, ze stemmen over zo’n beetje alles hetzelfde.

Al zijn er verschillen als het om CO₂-doelstellingen gaat (CU wil die scherper) of kernenergie (SGP is daar voor). Persoonlijk was de samenwerking tussen de Europarlementariërs Peter van Dalen en SGP’er Bas Belder lang niet altijd even goed. Een gemeenschappelijk Europees partijkantoor hadden de SGP en ChristenUnie eerst wel, nu al tien jaar niet meer.

Van 2009 tot 2014 zaten ze in het Europees Parlement in verschillende fracties – de Britse Tories wilden SGP’er Belder in die tijd niet toelaten tot de conservatieve fractie wegens het vrouwenstandpunt van de SGP. Later wel.

Belders’ opvolger Bert-Jan Ruissen, nu nog gemeenteraadslid in Krimpen aan den IJssel, en Peter van Dalen zijn vast van plan om goed te gaan samenwerken. „Daar willen we echt in gaan investeren”, zegt Ruissen. Ze hebben het al gehad over de verdeling van onderwerpen. „Ik wil graag landbouw en buitenland gaan doen.”

Sympathie voor Baudet

In februari van dit jaar kwam het voor de ChristenUnie als een verrassing: de partij van Thierry Baudet wil bij hun Europese fractie horen. Daar zitten eurosceptische conservatieve partijen in, zoals de Tories, de Poolse nationalisten PiS, de populistische Deense Volkspartij en ook de Zweden Democraten, ooit opgericht door neonazi’s.

Voor Peter van Dalen was het een „onaangename verrassing” dat Forum voor Democratie erbij zou komen. Hij had, zegt hij, de afgelopen jaren al steeds meer twijfels gekregen over de fractie in Brussel. De Tories waren volgens hem „mentaal afgehaakt” door Brexit, waardoor de club in z’n geheel was „verrechtst”. En dan was daar nu ineens Baudet.

Lees hier over het eerdere ongemak van de ChristenUnie met de komst van Baudet

„Forum voor Democratie is een partij waar wij in Nederland als ChristenUnie haaks op staan”, zegt Van Dalen. „Bij die partij wordt ontkend dat er een klimaatprobleem is. Onbegrijpelijk. En ze hebben een kijk op Rusland en de NAVO die ik ook onbegrijpelijk vind.”

Een paar jaar geleden gaven Van Dalen en Baudet een dubbelinterview aan het Reformatorisch Dagblad. „Hij zei toen dat de politiek van de NAVO agressiever was dan die van Poetin.”

En dan is er nog het idee dat Nederland uit de EU zou moeten stappen. „In onze fractie willen we allemaal de EU van binnenuit veranderen.”

De SGP ziet de partij van Baudet anders. De achterban is rechtser dan die van de ChristenUnie. „Er is onmiskenbaar een groep jonge SGP’ers met sympathie voor Baudet”, zegt Maarten van Nieuw Amerongen, oud-bestuurslid van de SGP-jongeren. „Hij is een politicus met flair en alternatieve ideeën.” Van Nieuw Amerongen ziet ook „voldoende punten” waarop de gezamenlijke lijst van ChristenUnie en SGP zou kunnen samenwerken met FVD. „We kunnen samen opkomen voor de kwetsbare visserijsector, we willen allemaal goede banden met Israël.”

SGP-kandidaat Bert-Jan Ruissen vindt dat Forum „doorschiet” met het Nexit-pleidooi. En FVD is natuurlijk ook geen christelijke partij. Maar verder? „Wij zitten er anders in dan de ChristenUnie. De SGP sluit geen enkele partij of delegatie uit om mee samen te werken.” Op één uitzondering na. „Een racistische partij als Front National, daar zullen we nooit mee in zee gaan.”

Meer spreektijd

Bert-Jan Ruissen en Peter van Dalen zeggen allebei dat het in het Europees Parlement niet anders kan: je móét met andere partijen een fractie vormen om meer spreektijd en ambtelijke ondersteuning te krijgen en om een kans te maken op een functie als ‘rapporteur’ – die maakt verslagen over voorstellen, over landen waar iets mee is, belangrijke thema’s.

Het grote voordeel van de conservatieve fractie, boven bijvoorbeeld de christendemocratische EVP, is volgens Ruissen en Van Dalen dat fractieleden veel vrijheid hebben om te stemmen wat ze willen. De EVP hecht aan fractiediscipline. Die fractie is ook groter, waardoor kleine partijen minder invloed hebben. Daar komt bij: voor de ChristenUnie en de SGP zijn de christendemocraten in Brussel te pro-Europees.

Samen zijn ze er nog lang niet uit. Zeker is wel dat een tegenstem van ChristenUnie en SGP de komst van FVD in de fractie niet kan tegenhouden. Hoe het dan verder moet? De ChristenUnie en de SGP zouden zelfs, net als in 2009, in verschillende fracties terecht kunnen komen. „We gaan echt gezamenlijk de verkiezingen in”, zegt Ruissen. „Het is de nadrukkelijke intentie om samen onderdak te vinden bij een fractie die bij ons past.”

Na een EU-lijsttrekkersdebat in Utrecht zei Derk Jan Eppink van FVD dat de ChristenUnie niet zo moeilijk moet doen. Eppink was Europarlementariër voor de Vlaamse partij Lijst Dedecker. „Ik heb jarenlang naast Peter van Dalen gezeten in het parlement in Straatsburg. Hij was wat linkser, ik wat rechtser. En nu heeft hij ineens problemen met ons?”