Bankkluizen vol kunst en juwelen leeggeroofd door DDR

De Duitse Democratische Republiek (DDR, 1949-1990) heeft begin jaren zestig op grote schaal kunst, juwelen en andere kostbaarheden geroofd uit bankkluizen. Dat hebben onderzoekers van onder meer het Hannah-Arendt-Institut für Totalitarismusforschung in Dresden woensdag in het Deutsches Zentrum Kulturgutverluste in Maagdenburg op een persconferentie bekend gemaakt.

Zonder toestemming van de eigenaren werden in januari 1962 duizenden bankkluizen opengebroken. Dat ging om kluizen van particulieren en bedrijven die sinds de Tweede Wereldoorlog niet waren geopend en van voormalig inwoners die uit de DDR waren gevlucht.

De kluizen werden opengebroken door Stasi-medewerkers, de gevreesde agenten van de inlichtingendienst, het Ministerium für Staatssicherheit. Volgens de onderzoekers verkocht de Stasi de roofkunst aan Duitse musea, en aan particulieren en kunsthandelaren in West-Duitsland en elders. 1 tot 8 procent van de kunst in musea in het voormalige Oost-Duitsland is van verdachte herkomst, aldus de onderzoekers.

Het onderzoek bevestigt eerdere berichten over roofpraktijken in de DDR. Zo meldde het het actualiteitenprogramma EenVandaag in november 2014 dat Nederlandse handelaren tussen 1979 en 1989 voor 60 miljoen gulden hadden gekocht aan in de DDR gestolen kunst. Ook zouden in de jaren tachtig vanuit de DDR regelmatig kunstladingen naar de Amsterdamse vestiging van Christie’s zijn gebracht.

Naar aanleiding van de EenVandaag-uitzending kondigde een woordvoerder van het veilinghuis destijds een intern onderzoek aan. De uitkomst van dat onderzoek is nooit gecommuniceerd.

Een woordvoerder van Christie’s in Londen laat weten dat het veilinghuis „nooit commentaar geeft op specifieke claims of over de uitkomst van enig onderzoek”. Het veilinghuis zegt de ontwikkelingen in het onderzoek naar roofkunst in de DDR nauwlettend te volgen. Door gebrek aan openbare informatie blijft dat echter een lastig onderwerp, aldus de woordvoerder. Het veilinghuis pleit voor een database met informatie over geconfisqueerde kunst.