Een op de tien biologische boeren houdt zich niet aan regels

Bijna een op de tien biologische boeren hield zich in 2017 en het eerste half jaar van 2018 niet aan de regels voor biologische landbouw, meldt RTL Nieuws op basis van inspectierapporten van toezichthouder Skal. Het gaat om 207 boeren die overtredingen hebben gemaakt op het gebied van onder meer dierenwelzijn, medicijngebruik en milieu.

Van de 1.500 door RTL Nieuws opgevraagde inspectierapporten bevatten er 1.296 fouten in de administratie. In 64 gevallen werden niet-toegestane reinigings- of ontsmettingsmiddelen gebruikt, bij 40 bedrijven was het dierenwelzijn in het gedrang.

Inspecteurs troffen dieren aan die te weinig ruimte hebben in de stal. Ook stonden koeien soms vast aan een touw of kregen ze preventief medicijnen toegediend, iets wat überhaupt niet mag in de veehouderij in Nederland. Bij ‘bedrijf 176’ kregen varkens ‘s ochtends geen eten en was er in de helft van de stallen geen stro aanwezig. Een andere boer castreerde een jaar lang zijn kalveren zelf terwijl de ingreep alleen gedaan mag worden door een dierenarts.

Lees ook: Biologisch boeren, óók voor het geld

‘Onjuist en onvolledig’

Niet alleen in de veehouderij, maar ook in de biologische landbouw werden regels overtreden. Twintig boeren gebruikten verboden meststoffen, een onbekend aantal bespoot teelt met verboden beschermingsmiddelen. Toezichthouder Skal waarschuwt bedrijven en trekt het biologische certificaat pas na herhaalde overtredingen in. In 2018 trok de inspectie slechts vier keer een certificaat in. Volgens RTL Nieuws overtraden meerdere bedrijven bijna een jaar lang de regels, en verkochten zij hun producten al die tijd wel als biologisch.

Biologische producten, te herkennen aan een groen keurmerk op de verpakking, zijn meestal duurder dan reguliere producten. Dieren hebben vaak meer leefruimte en krijgen biologisch voer. Biologische boeren maken geen gebruik van kunstmest, chemische bestrijdingsmiddelen en andere chemische geur- en smaakstoffen. De regels voor de biologische agrarische sector zijn in Europees verband vastgelegd.

Toezichthouder Skal herkent zich niet in het door RTL Nieuws geschetste beeld:

„Wij certificeren 5.000 bedrijven [2.010 biologische boeren, 3.096 handelsbedrijven, red.], 996 van die bedrijven hadden een ernstige of kritieke afwijking in de anderhalf jaar waarover RTL de rapporten heeft opgevraagd. Het beeld dat RTL schetst is op meerdere punten onjuist en onvolledig. De producten van bedrijven waar afwijkingen zijn geconstateerd zijn nog steeds biologisch conform de bio-certificering op basis van de bio-regelgeving.”

Bionext, de brancheorganisatie van de biologische sector, nuanceert de cijfers. Een ‘lichte afwijking’ zoals een bon die ontbreekt in de administratie wordt door Skal het volgende jaar gezien als ‘ernstige afwijking’. Zodoende vertekenen de cijfers: niet alle boeren maken fouten op gebied van bijvoorbeeld dierenwelzijn.

Keurmerk

Boeren hoeven volgens Nicolette Klijn, de voorzitter van Skal, niet aan alle eisen te voldoen om biologisch te zijn:

„Een biologische ondernemer wordt op meer dan vijftig aspecten beoordeeld. Het is net als je een rapport hebt op school: daar mogen af en toe onvoldoendes tussen zitten en dan ga je nog steeds over.”

Naar aanleiding van de berichtgeving gaat de toezichthouder wel kijken of certificaten bij boeren sneller ingetrokken moeten worden. Ook heroverwegen ze sancties en hersteltermijnen van bedrijven.