Het Scandinavische of Nieuw-Zeelandse model voor prostitutie?

Het kopen van seks moet worden verboden, vindt de jongerenbeweging Exxpose. Zes jaar geleden startte zij het burgerinitiatief ‘Ik ben onbetaalbaar’, en woensdag bood de stichting meer dan 40.000 handtekeningen aan bij de Tweede Kamer.

Exxpose is geen christelijke organisatie, maar de bestuursleden hebben wel een christelijke achtergrond. Ook de petitie werd in deze kring veel opgepikt. De stichting wil dat Nederland in de prostitutiewetgeving het zogenoemde ‘nordic model’ overneemt, dat onder andere in Zweden en Noorwegen geldt. Hier is het kopen van seks verboden, terwijl de prostituee zelf niet strafbaar is. Zij krijgt begeleiding om uit het beroep te stappen.

„Ons systeem faalt”, zegt Willemijn de Jong, campagneleider van ‘Ik ben onbetaalbaar’. Volgens De Jong worden de meeste prostituees in Nederland uitgebuit. „Als je uitgaat van de meest positieve schatting, dan zijn in Amsterdam alleen al vierhonderd verkrachtingen per nacht.”

Dit is volgens haar het gevolg van de legalisering van prostitutie. „Mensenhandel is sinds de invoering alleen maar gegroeid, en de situatie van de vrouwen is niet verbeterd.” In het nordic model is er volgens De Jong minder mensenhandel en illegale prostitutie.

„Belachelijk”, vindt de voorzitter van Proud, de belangenvereniging voor sekswerkers, die niet met haar naam in de krant wil vanwege het stigma dat op het beroep rust. Zij gelooft niet dat prostituees op grote schaal worden uitgebuit. Proud vreest vooral dat het nordic model als gevolg heeft dat het werk in de illegaliteit doorgaat. Dan raak je het zicht op de sector kwijt, zegt de voorzitter. „Geweld zal toenemen, en de sekswerkers zullen bijvoorbeeld niet meer naar de GGD gaan voor hun check-ups.”

Lees ook: Zweden vindt prostituees bezoeken niet cool meer

Legalisering

Proud ziet meer in het Nieuw-Zeelandse model, waar de legalisering verder is doorgevoerd. Prostituees hebben daar dezelfde rechten en plichten als andere werknemers: zij hebben bijvoorbeeld een cao.

Peter Lugtig, universitair hoofddocent aan de Universiteit Utrecht, werkte in 2016 mee aan een onderzoek naar prostitutiebeleid in verschillende Noord- en West-Europese landen. „Repressief beleid leidt altijd tot ondergrondse werkzaamheden”, zegt hij over het nordic model. „Prostituees kunnen dan makkelijker onder invloed van criminelen en pooiers raken.”

Campagneleider De Jong rekent toch op een verbod. Er zal volgens haar nog wel veel tijd overheen gaan. Ze ziet overeenkomsten met de invoering van het rookverbod in de horeca. „Eerst werd dat verbod als een belachelijk idee afgedaan. Je hebt een lange adem nodig.”

De Commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven gaat beoordelen of het initiatief aan de voorwaarden voldoet om op de agenda van de Tweede Kamer te komen.