Julian Assange gearresteerd, VS vragen om uitlevering

Kort na zijn arrestatie werd de WikiLeaks-oprichter door een rechter in Londen schuldig bevonden aan het schenden van zijn borgtocht in 2012.

Assange wordt in een busje weggevoerd van de ambassade.
Assange wordt in een busje weggevoerd van de ambassade. Foto Henry Nicholls/Reuters

WikiLeaks-oprichter Julian Assange is donderdag gearresteerd op de Ecuadoraanse ambassade in Londen. Dat meldt de politie van de Britse stad. De Verenigde Staten hebben formeel gevraagd om de uitlevering van de Australiër. Een rechtbank in Londen heeft bepaald dat de VS voor 12 juni het bewijs moet leveren dat Assange de misdaden heeft gepleegd waarvan hij in de VS verdacht wordt.

In de aanklacht die het Amerikaanse ministerie van Justitie donderdag publiceerde wordt Assange beschuldigd van samenzwering en het hacken van overheidscomputers. Volgens de openbaar aanklager in Virginia was Assange betrokken bij een van de grootste hacks van geheime informatie in de geschiedenis van de VS. Als hij veroordeeld wordt, zou hij een maximale celstraf kunnen krijgen van vijf jaar.

De advocaat van Assange heeft gezegd dat zijn cliënt zijn uitlevering gaat aanvechten. Ook zei de advocaat in een reactie op de aanklacht dat journalisten zich zorgen moeten maken. “De feitelijke aantijgingen tegen de heer Assange komen neer op het aanmoedigen van een bron om hem informatie te verstrekken en inspanningen te leveren om de identiteit van die bron te beschermen”, aldus advocaat Barry Pollack. “Journalisten over de hele wereld zouden diep verontrust moeten zijn door deze ongekende strafrechtelijke vervolging.”

De 47-jarige WikiLeaks-oprichter zou met een voormalige militair, Bradley Manning, in 2010 hebben ingebroken op een beveiligde computer van de Amerikaanse overheid. Manning, die in 2013 van geslacht veranderde en zijn naam veranderde in Chelsea, lekte informatie over Amerikaanse militairen naar WikiLeaks toen hij dienst deed in onder meer Irak. Manning werd in 2013 schuldig bevonden aan diefstal en spionage. Hij kreeg 35 jaar cel, maar kwam in 2017 vervoegd vrij nadat Obama de straf had verlaagd.

Angst voor doodstraf

De Britten konden Assange donderdag arresteren omdat Ecuador het politiek asiel van de Australiër heeft ingetrokken en omdat Assange de voorwaarden voor zijn borgtocht heeft geschonden door zich te verschansen in de ambassade. Kort na zijn arrestatie werd Assange door een rechter in Londen schuldig bevonden aan het schenden van deze voorwaarden in 2012. Hij zou hiervoor maximaal een jaar celstraf kunnen krijgen. Op 2 mei moet hij weer voor de rechter verschijnen.

De belangrijkste reden voor Assange om zich te verschansen in de ambassade, was de vrees voor uitlevering aan de VS. De advocaat van Assange zei donderdag in de rechtszaal in Londen dat Assange zijn leven niet zeker is als hij wordt uitgeleverd aan de VS. De Britse staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Alan Duncan liet eerder weten dat dit niet zal gebeuren als Assange daar de doodstraf riskeert.

WikiLeaks lekte in 2010 belastend bewijsmateriaal over burgerdoden in Afghanistan, veroorzaakt door het Amerikaanse leger. Een Amerikaanse Senaatscommissie wil hem hiervoor verhoren.

Wet geschonden

WikiLeaks stelt op Twitter dat de Ecuadoraanse ambassadeur de Britse politie heeft uitgenodigd op de ambassade, waar Assange onmiddellijk werd gearresteerd. Volgens het klokkenluidersplatform heeft Ecuador de wet geschonden door Assanges asiel in te trekken. Op beelden is te zien hoe de klokkenluider wordt afgevoerd.

De Russische nieuwsorganisatie Ruptly, die onderdeel is van Russia Today en gefinancierd wordt door het Kremlin, legde de arrestatie van Assange vast. Ruptly had een week lang 24 uur per dag een camera op de voordeur van de Ecuadoraanse ambassade staan.

Twitter avatar Ruptly Ruptly BREAKING: #Assange removed from embassy - video https://t.co/qsHy7ZVPg5

INA Papers

De Ecuadoraanse president Lenín Moreno zegt in een reactie dat Assanges asiel is ingetrokken vanwege zijn „onbeleefde en agressieve gedrag” en de „hatelijke en dreigende verklaringen tegenover Ecuador” van zijn organisatie WikiLeaks. Hiermee verwijst hij naar de zogenoemde INA Papers, waaruit zou blijken dat Moreno, zijn broer en een zakenman steekpenningen hadden aangenomen. Er zijn geen bewijzen dat WikiLeaks achter INA Papers zit.

Lees ook: Einde dreigt nu echt voor verblijf Assange in ambassade Ecuador

Ook stelt Moreno dat Assange nog betrokken is bij WikiLeaks en zich daarmee bemoeit met de interne aangelegenheden van andere soevereine staten, iets wat onder de internationale wet verboden is.

Assange zat sinds 2012 in de Ecuadoraanse ambassade in Londen. In 2010 vaardigde Zweden een internationaal arrestatiebevel uit tegen de Australiër, op verdenking van aanranding en verkrachting. Assange gaf zichzelf aan, waarop hij werd gearresteerd. Nadat WikiLeaks-supporters zijn borgsom hadden betaald, vluchtte de Australiër naar de ambassade van Ecuador en vroeg daar asiel aan. Hij kreeg echter geen vrije doortocht naar het vliegveld, waardoor hij vast kwam te zitten op de ambassade.

Assange wordt weggevoerd van de ambassade. Foto @DailyDOOH/PA via AP

Ministers reageren

De beschuldigingen van aanranding zijn inmiddels verjaard. De beschuldiging van verkrachting verjaart volgend jaar, dat onderzoek is echter gesloten in 2017. Donderdagmiddag heeft de advocaat van de vrouw die Assange beschuldigt, bekendgemaakt er „alles aan te doen” om de zaak heropend te krijgen.

De Britse minister van Binnenlandse Zaken Sajid Javid zegt op Twitter dat Assange „terecht geconfronteerd wordt met het recht”. Niemand staat boven de wet, benadrukt hij.

Twitter avatar sajidjavid Sajid Javid Nearly 7yrs after entering the Ecuadorean Embassy, I can confirm Julian Assange is now in police custody and rightly facing justice in the UK. I would like to thank Ecuador for its cooperation & @metpoliceuk for its professionalism. No one is above the law