NRC checkt: ‘Orale seks op de man lijkt de kans op een miskraam te verkleinen’

De aanleiding

Mannenzaad zou beschermen tegen een miskraam, schreef de Volkskrant maandag. We checken de bewering in de kop: „Orale seks op de man lijkt de kans op een miskraam te verkleinen.”

Waar is het op gebaseerd?

Het artikel in de Volkskrant gaat over een nieuw Nederlands onderzoek dat binnenkort verschijnt in het vakblad Journal of Reproductive Immunology. Het staat als „accepted manuscript” al online.

Uit het onderzoek blijkt dat vrouwen die minstens drie keer onverklaarbare miskramen hebben gehad minder aan orale seks doen dan de controlegroep van vrouwen die probleemloze zwangerschappen hadden gehad. Uit enquêtes onder 97 vrouwen met miskramen en 137 controlevrouwen kwam een verschil van 16 procentpunt; respectievelijk 57 versus 73 procent.

De studie was opgezet om te onderzoeken of de blootstelling aan sperma via de mond (door pijpen) en het inslikken van sperma mogelijk het afweersysteem van de vrouw tolerant maakt voor de weefselkenmerken die een kind van zijn vader erft. Blootstelling via de mond en met name het maag-darmstelsel aan lichaamsvreemde eiwitten zou afstoting van de vrucht kunnen voorkomen.

En, klopt het?

In de Volkskrant put eerste auteur Tess Meuleman van het wetenschappelijk artikel zichzelf al uit in nuanceringen van de conclusies. Zo zegt zij dat het „absoluut niet de bedoeling” is dat vrouwen na een miskraam gaan denken „dat het hieraan ligt”. Voor een miskraam kunnen talloze oorzaken zijn. „We denken dat dit slechts een van de vele mechanismes is.”

Maar later zegt Meuleman wel dat ze hoopt dat het inzicht dat orale seks wellicht helpt tegen bepaalde zwangerschapsproblemen doordringt tot de spreekkamer. Die voortvarendheid is opvallend gezien de slagen om de arm die de onderzoekers in de wetenschappelijke publicatie hanteren. Er is geen bewijs, alleen aanwijzingen voor een verband.

Maar wie de resultaten goed tegen het licht houdt, ziet dat ook die aanwijzingen erg zwak zijn. Inderdaad was er een negatief verband tussen pijpen en de kans op een miskraam, met een verschil van 16 procentpunt ook statistisch significant.

Maar wat bleek: lang niet alle vrouwen hadden de enquête over hun seksuele gewoonten volledig ingevuld. Dat betekende dat de onderzoekers nog maar 57 vrouwen met miskramen en 72 controlevrouwen overhielden. Daarmee kwamen ze onder de grens van 93 vrouwen in iedere groep die nodig zijn om een statistisch goed onderbouwde uitspraak te doen. Met een extra rekenmethode probeerden ze daarvoor te corrigeren, maar dat had wel tot gevolg dat het verschil tussen beide groepen nauwelijks significant meer was. „Het betrouwbaarheidsinterval omvatte het nuleffect”, schrijven ze zelf. Met andere woorden: het gevonden verschil zou net zo goed toeval kunnen zijn.

Een andere zwakte in het onderzoek is dat de vrouwen de enquête invulden over hun seksuele gedrag op dat moment, maar niet over hun gedrag voorafgaand aan hun zwangerschappen, terwijl dat natuurlijk het gedrag is waar het om gaat als je het effect van pijpen op het zwangerschapssucces in kaart wil brengen.

Biologisch bewijs als onderbouwing dat orale seks inderdaad het afweersysteem van de aanstaande moeder voorbereidt op het kind, ontbreekt geheel. De aaname dat er zo’n werkingsmechanisme bestaat baseren de onderzoekers geheel op ander onderzoek, zonder daarbij duidelijk te vermelden dat daarin ook al slagen om de arm werden genomen.

Conclusie

De Volkskrant kiest terecht voorzichtige bewoordingen, maar had nog scherper kunnen zijn. We beoordelen de stelling dat orale seks op de man de kans op een miskraam verkleint als ongefundeerd.

Ook een bewering zien langskomen die je gecheckt wilt zien? Mail nrccheckt@nrc.nl of tip via Twitter met de hashtag #nrccheckt