Het nieuwe antiek

De hang naar vintage design, meubels met een geschiedenis, neemt bizarre vormen aan. Op 1stDibs.com, het grootste internationale designplatform, worden zelfs enige tientallen doorleefde Ikea-meubels aangeboden. Een zwarte Sputnik-kledinghaak uit de jaren negentig: 480 euro. De in de jaren zeventig ontworpen lounge chair Skye: 3.850 euro. En voor een veertig jaar oude bruin lederen Troligen-zithoek vraagt een handelaar in Boekarest 8.250 euro.

Twintigste-eeuws vintage design is het nieuwe antiek. Dit decennium zijn de prijzen voor gebruikte meubels de lucht in geschoten. Afgedankte kantoormeubels van Ray en Charles Eames belanden niet langer bij het grof vuil maar op Marktplaats. En originele houten jarenvijftigmeubels van Deense meubelontwerpers als Hans Wegner, nog niet zo lang geleden voor schappelijke bedragen te koop, kosten nu soms een veelvoud van nieuwe exemplaren.

Aan de top van de vintage markt is geld zijn betekenis zelfs aan het verliezen. Veel rijken der aarde zitten tegenwoordig bij voorkeur op tweedehands meubels. Ze laten hun huizen inrichten door interior decorators met exclusieve pre-owned meubels waarvan de prijzen met vijf dan wel zes cijfers worden geschreven. Gekker kan uiteraard ook. Christie’s veilde een in 1949 gemaakte houten tafel met glazen blad van de Italiaanse ontwerper Carlo Mollino voor 3,8 miljoen dollar. Het veilingrecord voor een vintage meubel staat op 22 miljoen euro. Dat bedrag werd, eveneens bij Christie’s, betaald voor een even sierlijk als gebutst fauteuiltje uit 1917 van de Ierse architect Eileen Gray.

Duurzaamheid

Met één bezoek aan de meubelboulevard een complete huisraad aanschaffen, het is zó ouderwets. Vintage-adepten speuren eindeloos naar die ene Italiaanse lamp die het interieur perfectioneert. Soms is ‘duurzaamheid’ een verzamelmotief. Vaker het verlangen naar emotie, meubels met een verhaal die het huis iets persoonlijks geven, het onderscheiden van dat van de buren.

Een paar jaar terug, toen de markt even een dipje vertoonde, vreesde Margriet Akkerman, oprichter van Design Icons, voor het einde van de vintage mode. Ten onrechte, zegt ze. „Ik weet nu zeker: het is geen trend maar een serieuze ontwikkeling.”

Design Icons is de grootste Europese beurs voor vintage design en wordt op 6 en 7 april voor de zevende keer gehouden in Amsterdam. Akkerman merkt aan de groeiende belangstelling voor de beurs dat de markt weer aantrekt en de prijzen stijgen. De beurs trekt naar verwachting zo’n 5.000 bezoekers, waarvan een derde uit het buitenland komt. Ook merkt ze de hernieuwde belangstelling aan de reuring op het door haar opgerichte design portal vntg.com, waarbij meer dan tweehonderd Europese handelaren zijn aangesloten.

1stDibs

De vele Nederlandse vintage handelaren verkopen vooral aan buitenlandse klanten; 1stDibs is voor de meesten het belangrijkste afzetkanaal. Dat Amerikaanse platform, met vierduizend aangesloten handelaren, genereerde in 2017 een omzet van 250 miljoen dollar. Met de gemiddelde transactie, waarover de site 18 procent commissie inhoudt, was zo’n 3.000 dollar gemoeid. Nederlandse verzamelaars zijn vaak koopjesjagers en mijden 1stDibs, weten Nederlandse handelaren. „Ze gaan er vaak prat op dat ze iets goedkoop hebben gekocht”, zegt een van hen.

De handel in vintage is buitengewoon transparant; met een paar muisklikken zijn de gangbare prijzen voor de meeste stukken te traceren. Welke meubels en designstromingen in zwang raken, is ook eenvoudig bij te houden.

Zodra het aanbod van meubels van gezochte ontwerpers opdroogt, zoals bijvoorbeeld het geval is met de nu onbetaalbare meubels van modernisten als Jean Prouvé, Charlotte Perriand en Gerrit Rietveld, spannen handelaren en veilinghuizen zich in om nieuwe modes te creëren.

Zo zijn de stoere, Braziliaanse ontwerpen uit de jaren vijftig en zestig de laatste tijd in trek. Net als de Amerikaanse glitz and glamour van de Hollywood Regency-style – het Jan des Bouvries-wit heeft duidelijk plaatsgemaakt voor donkere interieurs waarin glanzende materialen als messing het goed doen.

Ikea haakt vanzelfsprekend ook in op de vintage-trend. Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan deed de Zweedse meubelgigant een greep uit de back-catalogue. Dat resulteerde in de heruitgave van een aantal houten meubels met een jaren-vijftiguitstraling die, als ze oud waren geweest, op Design Icons probleemloos voor een veelvoud van de Ikea-verkoopprijs verhandeld hadden kunnen worden.

Veel aandacht kreeg de re-editie van de Lövbacken, een in 1953 ontworpen bijzettafeltje met drie poten en een gefineerd blad (verkoopprijs 49,95 euro). Het Britse veilinghuis Barnebys haastte zich om deze heruitgave tot een toekomstig verzamelobject te bestempelen. Volgens Barnebys zal een gebruikt exemplaar in 2030 minstens 1.000 pond opbrengen en in 2040 zeker 3.000 pond (3.360 euro). Een buitenkansje dus voor designspeculanten; de Nederlandse Ikea-vestigingen hebben er nog honderden op voorraad.