DNB: banken moeten meer doen tegen witwassen

Nederlandse banken hebben de controle op witwassen nog niet op orde. „De weerbaarheid van de banken is de afgelopen jaren toegenomen, maar op het gebied van integriteit hebben we toenemende zorgen.”

Dat zei president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank (DNB) deze donderdag bij de presentatie van het jaarverslag. „Ik constateer met spijt dat banken afgelopen jaar negatief in het nieuws geweest zijn”, aldus Knot. Hij stelde dat banken maatregelen nemen om „de tientallen miljarden euro’s aan crimineel geld die door Nederland lopen en die hun weg naar de bovenwereld proberen te vinden” beter te controleren. Tegelijk moeten ze volgens Knot meer aandacht hebben voor „hun poortwachtersfunctie”.

Afgelopen jaar kwam met name ING in het nieuws door een schikking met het Openbaar Ministerie van 775 miljoen euro. De bank had te weinig gedaan om witwassen via ING-rekeningen te voorkomen. In reactie op de schikking namen alledrie de grootbanken (ING, ABN Amro en Rabobank) forse maatregelen om witwassen te voorkomen. Zij hebben honderden mensen aangenomen en geven honderden miljoenen uit om de rekeningen beter te controleren.

Frank Elderson, directeur toezicht van DNB, zei die verbeteringen te verwelkomen. „De schikking met ING is niet onopgemerkt gebleven, ook niet bij de banken zelf. DNB heeft in het verleden ook banken beboet voor dergelijke praktijken. Destijds pasten ze dan hun werkwijze aan omdat wij het wilden. Nu is het tijd dat die integriteit echt onderdeel gaat uitmaken van het dna van de banken.” Desgevraagd zei Elderson dat het hem „ten zeerste zou verbazen als er nu nog banken zijn die het op zijn beloop laten”. Wel vindt hij dat banken nog steeds „onvoldoende uitvoering geven” aan de bestrijding van witwassen.

Rijpere fase

DNB meldde verder dat Nederland zich in „een rijpere fase van de conjunctuur” bevindt en houdt voor de komende jaren dan ook rekening met afvlakking van de groei. Knot waarschuwde ervoor dat de Nederlandse economie traditioneel hoge pieken en diepe dalen kent en bepleitte het „meer schokbestendig en toekomstbestendig maken” ervan. Volgens hem blijft het daarom nodig de hypotheekrenteaftrek verder te verminderen, leennormen op de hypotheekmarkt aan te scherpen en iets te doen aan het starre Nederlandse pensioenstelsel.

Knot zei tevreden te zijn met het huidige overschot op de begroting, omdat dit Nederland de kans geeft bij een economische crisis klappen op te vangen zonder direct tegen de grenzen aan te lopen die Brussel stelt aan het maximale tekort. „Het Nederlandse overschot bevindt zich wat dat betreft in een goede uitgangspositie”, zei Knot, verwijzend naar het overschot van 11 miljard euro (1,5 procent van het bruto binnenlands product), dat het CBS dinsdag bekendmaakte.

Monetair beleid

Het ruimhartige monetaire beleid van de Europese Centrale Bank, waar DNB deel van uit maakt, moet uiteindelijk terug naar normaal monetair beleid, stelde Knot. De ECB is weliswaar gestopt met het opkoopprogramma van nieuwe leningen, maar de rente is nog steeds negatief. Niettemin blijft de inflatie achter bij de door de ECB gewenste hoogte van ‘onder, maar dichtbij de 2 procent’. Knot: „We hebben in 2004 bewust gekozen om de term ‘dichtbij’ toe te voegen aan onze doelstelling van onder de 2 procent inflatie. We zien nu dat het monetaire beleid alleen niet in staat is dat te bewerkstelligen. Trends als de digitalisering van de detailhandel en de globalisering verhinderen dat we bij de 2 procent komen. De vraag is of je dan koste wat kost dichtbij die 2 moet willen komen.”

Centrale banken proberen de inflatie met alle mogelijke middelen tevergeefs op de 2 procent te krijgen. Waarom eigenlijk?

Een terugkeer naar normaal monetair beleid zal hoe dan ook gepaard gaan met hogere risicopremies op de financiële markten en toenemende onzekerheden. Volgens Knot is dat een gegeven: „Dat moet ons niet verhinderen om het beleid zo aan te passen dat we naar een nieuwe evenwicht gaan.”