Dedain voor het dandyduo

Kreeg Thierry een te groot podium? Als ik heel eerlijk ben, veer ik altijd onmiddellijk op zodra hij in beeld verschijnt. Ik herken die instinctmatige impuls, het is dezelfde als bij Fortuyn en bij Trump. Waarom? Omdat ik het niet weet. Ik weet bijvoorbeeld niet wat hij over twee seconden gaat zeggen, terwijl ik dat bij de anderen heel precies weet. De spreekwoordelijke Carolienes die hun dassen en veters strikken zweven om hen heen, als een desinfecterende spray tegen elke spontane improvisatie. Onze politici hebben de zwier van een wasknijper.

Wat ik ook niet weet: of ik nu walg of bewonder. Thierry en Theo voeren een trapeze-act op van bluf, kul en brille, zonder vangnet. Ik weet niet wat ik ervan denk, en daarom blijft mijn aandacht haken. Precies zoals me overkomt bij Roger Stone, of bij John ‘mister speaker’ Bercow. Allemaal variaties op de dandy, uit de bonte traditie van Truman Capote, Andy Warhol, Oscar Wilde, Charles Baudelaire.

Dat ambigue, dat onvoorspelbare, is een wezenlijke eigenschap van dit cultuur-historische fenomeen. Vanaf eind negentiende eeuw evolueerde de dandy tot een populaire provocateur, die met ironie en zwier het alledaagse wilde overstijgen, vrij en autonoom.

Zúlke uitgesproken dandy’s zijn Baudet en Hiddema niet eens, maar naast een emmer wasknijpers lijkt het al gauw heel wat. In onze levens vol overuren en spreadsheets, vol leefregels en deadlines snakken we naar lucht, naar schwung, naar swagger, met een vleugje amorele allure. Politiek is prachtig, maar je moet er wel een Meursault bij drinken.

Als je onze ernstige politici ziet, perfect gekleed voor crematoriumaula’s, moet het toch kinderlijk simpel zijn om er een béétje flatteus bij af te steken. Fortuyn, eindeloos virtuozer dan Baudet, liet het al zien: het luchthartige sprezzatura van de losse pols wint het van de starre woordvoeringlijnen.

Het grootste geschenk dat de media deze figuren kunnen geven is dedain. Hoe meer ze de dandy moreel verwerpen, hoe sterker zijn publiek begrijpt dat de provocatie geslaagd en gerechtvaardigd is.

Je kunt allerlei politiek-inhoudelijk analyses maken, maar deze dimensie speelt op z’n minst een bijrol: de dandy en zijn belofte dat het grijze alledaagse is te overstijgen. Ons rechtlijnige volkje wil ook wel eens een arabesk, die onbekommerd buiten de correcte lijntjes slingert.

Let wel, het gaat mij even niet om de politieke inhoud of kleur. Ik zou juist willen dat ook het midden en links wat meer joyeuze dandy’s (m/v) voortbrachten, en wat minder voorgeprogrammeerde schoonzonen.

Afgezien van Mark Rutte, wiens flair inmiddels wat gebruikssporen vertoont, zagen we in deze verkiezingscampagne verontrustend veel Hillary Clintons.