De positie van KLM-topman Elbers is opnieuw onzeker door de Frans-Nederlandse ruzie

Terug bij af. Wie de stormachtige ontwikkelingen bij Air France-KLM volgt, krijgt dat gevoel.

Twee weken geleden ging het over de mogelijke blokkade van de herbenoeming van KLM-topman Pieter Elbers. Dat conflict werd gesust, Elbers kon blijven. Deze week leidde de Nederlandse aankoop van 14 procent aandelen Air France-KLM tot Franse woede, vooral vanwege het ‘stiekeme’ van de aankoop. De luchtvaartmaatschappij werd het brandpunt van een Frans-Nederlandse ruzie op het hoogste politieke niveau. Deze vrijdag, terwijl minister Wopke Hoekstra (Financiën, CDA) in alle vroegte uitleg geeft aan zijn Franse ambtgenoot Bruno Le Maire, gaat het opnieuw over de positie van Elbers.

Andere toon aanslaan

Aanleiding is een bericht in de Franse zakenkrant Les Echos donderdag. Het Franse ministerie van Financiën zou de aandeelhoudersvergadering van Air France-KLM in april willen uitstellen, en daarmee de herbenoeming van Elbers willen blokkeren. Diens termijn loopt af in april. Doel van het uitstel, aldus de krant: „de Nederlanders dwingen om een andere toon aan te slaan”. De Franse staat beschikt over vrijwel evenveel aandelen als Nederland, maar heeft als langdurige aandeelhouder een dubbel stemrecht.

KLM neemt het gerucht over de sabotage van Elbers’ herbenoeming serieus. Het dreigement zou afkomstig zijn van minister Le Maire zelf. Voor KLM is het een bevestiging van de intensieve bemoeienis van de Franse staat met Air France-KLM. Ironisch genoeg is dat ook precies wat de Franse regering Nederland verwijt.

Ook zonder interventie van Le Maire zijn de problemen voor Elbers niet opgelost. Het was al duidelijk dat zijn relatie met Ben Smith, de topman van Air France-KLM, na het conflict over de herbenoeming nog moeizaam was. Het Franse ongenoegen over de Nederlandse aandelenaankoop zet de relatie verder onder druk. Voor Smith verpersoonlijkt Elbers de sterke KLM-lobby in Den Haag die mede tot de aankoop heeft geleid.

Lees ook:De aanvaring tussen Frankrijk en Nederland is deel van een patroon

In Franse ogen is de aankoop onbegrijpelijk omdat alle Nederlandse wensen werden vervuld. Elbers kreeg vorig jaar zelfs de positie van topman van Air France-KLM aangeboden, maar weigerde. Er lag nooit een „werkbaar en concreet voorstel” voor die functie, zegt KLM. Hans Smits, president-commissaris van KLM, zei het woensdag in Nieuwsuur iets anders: „Elbers wilde eerst zijn werk bij KLM afmaken.”

Het is niet alleen de Franse regering die ontstemd is. Hetzelfde geldt voor de raad van commissarissen van Air France-KLM. Hun verklaring over de aankoop („zonder enige raadpleging”) was vol ingehouden woede: „De Raad zal er voor zorgen dat dit initiatief geen negatieve effecten zal hebben op de nieuwe werkdynamiek van de holding en zijn bedrijven.”

Stemming

Cruciaal voor de positie van Elbers is de stemming binnen de raad van commissarissen van de holding. Van de negentien leden zijn er vijf Nederlands. Drie leden zijn aangewezen door de Franse staat, een door Nederland. Een extra zetel voor de nieuwe aandeelhouder Nederland is uitgesloten, zei een hoge ambtenaar van het Franse ministerie van Financiën deze week tegen journalisten. „Er zitten nu al meer Nederlandse bestuurders in de raad dan vertegenwoordigers van de Franse staat.”