Foto’s van de verdwijnende paardenvleesindustrie

Eindeloos gezeurd had ze, of ze een keer mee mocht op werkreis naar Argentinië. De vader van de Belgische Heleen Peeters (30) was een paardenvleeshandelaar, hij ging regelmatig naar het buitenland om karkassen in te kopen. Op haar veertiende was het zo ver, maar ze moest wel beloven dat ze het slachthuis in zou gaan. Dat was immers gewoon onderdeel van het werk, niks om je voor te schamen. Ze zag er hoe de dieren werden doodgemaakt, hoe ze aan hun achterpoten omhoog werden getrokken, hoe ze vervolgens werden bewerkt. „Een paard is een heel groot dier. Dat was heel indrukwekkend.”

Inmiddels is ze aan dat beeld gewend. Heleen Peeters, fotograaf, reist sinds 2016 de wereld rond om de verdwijnende paardenvleesindustrie vast te leggen. Paardenvlees wordt steeds minder populair, is zelfs omstreden, zegt ze. Ze ziet het aan de verkoopcijfers van het paardenvleesbedrijf dat al zeventig jaar door haar familie wordt gerund. Opa had het opgericht, haar vader en oom namen het over, nu bestiert haar neef het bedrijf. De regel was altijd: zeven vette jaren en zeven mindere, zegt ze. Maar die mindere jaren duren nu wel lang.

Het paard heeft een andere status gekregen. Peeters: „Vroeger zag je paarden op het land werken, nu zie je paarden in de manege. Er zijn tekenfilms en series over paarden waarin het paard de mens temt in plaats van andersom. Paarden worden zelfs voor therapie ingezet. Ze zijn op het niveau van de mens komen te staan.” ‘It’s like eating your children’, zei een anti-paardenvleesactiviste in Amerika dan ook, waar ze voor haar project heenging. In België en in Nederland roept de gedachte aan paardenvlees eten ook weerzin op. „Vooral jongeren zeggen: dat is alsof je je eigen huisdier zou eten.”

Ongewenste paarden gaan naar Canada

Dit sentiment heeft inmiddels politieke en maatschappelijke gevolgen. In de VS is het sinds 2007 verboden om paarden voor consumptie te slachten. En dat levert problemen op. „Wat moet je met alle paarden doen die mensen niet meer willen verzorgen? Het is leuk als je een pony wil, maar mensen vergeten vaak dat een paard dertig kan worden.” Opvangcentra zitten „bomvol”, ongewenste paarden gaan naar Mexico of Canada, waar ze wel geslacht mogen worden.

Lees ook: Hoe de wereldwijde paardenvleesindustrie langzaam verdwijnt

Peeters brengt met haar foto’s niet alleen de paardenvleeswereld in beeld, ze laat ook de paardencultuur in verschillende landen zien. In het bergachtige Kirgizië zag ze dat inwoners zich met paarden laten vervoeren, met de auto kun je lang niet overal komen, en ze daardoor heel belangrijk zijn in hun dagelijks leven. Paardenvlees is er duur en wordt alleen bij speciale gelegenheden zoals een bruiloft gegeten. Anders dan in Nederland en België, waar paardenvlees van oudsher eten voor armen is, en waar je het nu nog hier en daar kunt kopen als gerookt vlees of kant-en-klare paardenworst.

Wat vindt ze zelf eigenlijk van paarden? Heeft ze er weleens op gereden? Peeters: „Als klein meisje heb ik even geprobeerd paard te rijden bij de lokale manege. Zodra ze erachter kwamen uit welk gezin ik kwam, heb ik altijd op de pony gezeten waar niemand op wilde zitten omdat-ie andere pony’s stampte.”

Ze vindt het jammer dat paardenvlees een slecht imago heeft. Paarden hebben vaak een lang leven voordat ze worden geslacht, zegt ze, daarom worden ze ook zelden gefokt voor de slacht: dat is niet rendabel. „Voor paardenvlees geldt: hoe ouder het paard, hoe beter de smaak. Dat we minder vlees moeten eten voor het klimaat is duidelijk. En dan kan paardenvlees juist een bewuste keuze zijn.”