De vooringenomen heksenjacht op piloot Poch

De feiten zijn genoegzaam bekend. In zijn memoires worden ze door de Argentijns-Nederlandse piloot Julio Poch (1952) nog eens gedetailleerd en chronologisch gerangschikt maar echt veel nieuwe inzichten levert dat niet op. De geschiedenis van zijn zaak is nu eenmaal treurig eenvoudig. Nederlandse collega’s deden aangifte omdat ze tijdens een etentje op Bali in 2003 meenden te hebben begrepen dat Poch bekende betrokken te zijn geweest bij het uitvoeren van dodenvluchten ten tijde van de Argentijnse militaire junta (1976–1983). Zo belandde de man die sinds 1988 voor Transavia vloog in 2009 in een cel. Na 2.990 dagen gevangenschap werd hij op 29 november 2017 unaniem door drie rechters in Buenos Aires vrijgesproken. Er was geen spoor van bewijs tegen hem. Acht jaar onschuldig vast is dan ook de alleszeggende titel van het boek.

Poch is opvallend mild als hij het handelen beschrijft van de mensen die ervoor verantwoordelijk zijn dat hij achter de tralies zat. Dat is pikant omdat Poch nog steeds wacht op schadevergoeding voor het veroorzaakte leed. Poch heeft zelfs nog van niemand excuses mogen ontvangen.

Gefrustreerd

Transavia-piloot Jeroen Engelkes is volgens Poch ‘de motor achter de heksenjacht’ tegen hem geweest. Engelkes klaagde Poch aan toen hij in 2006 van twee piloten die drie jaar eerder op Bali met Poch aan tafel hadden gezeten – Edwin Reijnoudt Brouwer en Tim Weert – hoorde wat zich tijdens dit diner zou hebben afgespeeld. Later heeft hij volgens Poch ‘op lafhartige wijze’ zijn rol als aanklager willen ‘minimaliseren’ door de schuld op anderen te schuiven. Tim Weert zou Poch erbij hebben gelapt omdat hij gefrustreerd was dat Poch beter lag bij Transavia. Reijnoudt Brouwer zou ‘schandelijke leugens’ hebben verteld. Poch verwijt het ze bijna achteloos. Hij schrijft wel te hopen dat deze piloten alsnog worden vervolgd wegens meineed.

De krachttermen die Poch gebruikt om het handelen te beschrijven van de overijverige officier van justitie Ward Ferdinandusse – die hem tien jaar geleden via Spanje ‘uitleverde’ aan Argentinië toen hij in Nederland geen bewijs vond – zijn ook behoorlijk diplomatiek. De aanklager was ‘vooringenomen’ en demonstreerde ‘een gebrek aan kennis’ van de materie.

Het opmerkelijkste stuk uit het boek gaat over de man die in 1976 als generaal met geweld de macht in Argentinië greep en er vijf jaar lang president zou zijn: Jorge Videla. Die belandt uiteindelijk in dezelfde Argentijnse gevangenis als zijn vermeende ‘moordpiloot’ Poch. ‘Een fragiele oude man met wit haar en een verlegen glimlach’, schrijft Poch. ‘Duizenden vragen spookten door mijn hoofd.’

Toch heeft Poch Videla uiteindelijk niet om opheldering gevraagd. Hij ziet in mei 2013 hoe Videla valt in de douche van de gevangenis. Poch biedt hulp aan maar die slaat Videla af. Een paar dagen later sterft hij op 87-jarige leeftijd. Julio Poch moet dan nog ruim vier jaar wachten voordat hij de gevangenis kan verlaten.